ضوابط ملاک عمل سیستم های کشف و اعلام حریق (قسمت دوم)

سیستم اعلام حریق

 

 

۱ . مدارها

۱ -۱ استفاده از سیم در سیستم اعلام حریق مجاز نمی‌باشد.

۲ -۱ کابل‌های هشداردهنده سمعی، بصری و گفتاری زنده برای تمامی کاربری‌ها، از انواع دارای تأییدیه استاندارد برای حداقل ۳۰ دقیقه مقاومت در برابر حریق با دمای ۶۵۰ درجه (Fire resistance) در نظر گرفته شود.

۳ -۱ در موارد صنعتی، انبارهای با مساحت بیش از . ۵۰۰ مترمربع و اماکن گروه خطرناک در تمامی مدارات سیستم اعلام حریق ضروری است، از کابل‌های استاندارد با مقاومت حداقل ۹۰ دقیقه در برابر حریق با دمای ۶۵۰ درجه (Fire resistance) استفاده می‌گردد.

۴ -۱ در سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر جهت تمامی ارتباطات باید از کابل‌های دارای شیلد استفاده گردد.

۵ -۱ ضروری است ضمن انجام محاسبات مربوط به حداقل سطح مقطع موردنیاز هادی‌های مورداستفاده بر اساس جریان عبوری از.

مدار در سیستم اعلام حریق، حداقل سطح مقطع هادی کابل‌های اعلام حریق ۱ میلی‌مترمربع انتخاب گردد.

۶ -۱. استفاده از کابل با یک‌رنگ عایق مشخص برای هر هادی (مثبت، منفی و ارت) در کل ساختمان الزامی است، همچنین رنگ روکش نهایی کابل اعلام حریق در کل ساختمان مشابه (ترجیحاً قرمز) انتخاب گردد.

۷ -۱ اتصال (سربندی) کابل‌های اعلام حریق به طور مخفی و غیرقابل‌دسترس (مانند اتصال دو کابل و مخفی‌کردن داخل لوله یا مصالح ساختمانی) ممنوع بوده و استفاده از ترمینال سرامیکی یا سایر مواد عایق نسوز، سرسیم و جعبه‌تقسیم با مقاومت در برابر حریق مشابه با کابل‌های اعلام حریق و دارای عبارت “اعلام حریق” یا “FIRE ALARM” ضروری می‌باشد.

توضیح: استفاده از نوارچسب برق، ترمینال با عایق پلاستیکی و جعبه‌تقسیم پلاستیکی مجاز نمی‌باشد.

۸ -۱ درنظرگرفتن کابل‌های استاندارد با مقاومت حداقل . ۹۰ دقیقه در برابر حریق با دمای ۶۵۰ درجه برای ساختمان‌های گروه یک و دو ذکر شده در مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان (پدافند غیرعامل) الزامی می‌باشد.

 

۲. مسیرها

۲-۱ حفاظت فیزیکی از کابل‌های نصب شده در ارتفاع کمتر از ۲ متر و کابل‌های در معرض آسیب و تماس فیزیکی، توسط لوله فولادی، قراردادن در داخل ساختار ساختمان و یا سینی کابل ضروری است.

۲-۲ استفاده مشترک از مسیر در نظر گرفته شده برای کابل سیستم اعلام حریق با سایر مدارها ممنوع می‌باشد.

۲-۳ استفاده از سینی کابل مشترک برای کابل‌های اعلام حریق و سایر مدارها، به‌شرط جداسازی کامل بخش مربوط به کابل اعلام حریق از سایر مدارها به‌صورت طولی و با استفاده از تجهیزات جداکننده مخصوص، مجاز می‌باشد.

۲-۴ به جز هر یک از موارد زیر، ضروری است مسیرهای رفت‌وبرگشت مدارهای اعلام حریق از نوع حلقوی، (Loop) به طور جداگانه با حداقل فاصله ۳۰ سانتی‌متر در مسیرهای عمودی و ۱۲۰ سانتی‌متر در مسیرهای افقی اجرا گردد.

 

الف. طول مسیر عبور مشترک بیش از سه متر نباشد.

 

ب. برای ارتباط با یک عدد تجهیز اعلام حریق باشد.

 

پ. جهت ارتباط با تجهیزات اعلام حریق یک اتاق با مساحت حداکثر ۹۰ مترمربع باشد.

 

 

۳. ملاحظات حفاظتی

۱ -۳ مدارهای سیستم اعلام حریق باید به‌گونه‌ای طراحی و اجرا گردد که یک اتصال کوتاه، اتصال باز و یا اتصال زمین در مدارها، توسط مرکز کنترل تشخیص و متعاقباً اخطار ایراد به‌صورت شنیداری و دیداری اعلام گردد.

۲ -۳ ارتباط مدارها با تجهیزات تشخیص و هشدار حریق باید به‌گونه‌ای انجام گردد که حذف تجهیزات، توسط مرکز کنترل، شناسایی و متعاقباً اخطار ایراد به‌صورت شنیداری و دیداری اعلام گردد.

۳ -۳. در صورت استفاده از تجهیزات اعلام حریق نیازمند منبع تغذیه جداگانه، ضروری است هر گونه ایراد در مدار تغذیه و منبع تغذیه توسط مرکز کنترل به‌صورت اخطار ایراد به‌صورت شنیداری و دیداری اعلام گردد.

۴ -۳. در صورت استفاده از سیستم هشدار گفتاری، ضروری است در صورت وقوع ایراد در هر یک از تقویت‌کننده‌ها، اخطار ایراد به‌صورت شنیداری و دیداری اعلام گردد.

۵ -۳ ضروری است قطع هر یک از فیوزها یا عملکرد تجهیزات حفاظتی، توسط مرکز کنترل اعلام گردد.

۶ -۳. ضروری است هرگونه اتصال باز یا کوتاه در مدارات ارتباطی مراکز تکرارکننده و نمایشگرهای نقشه توسط مرکز کنترل تشخیص و اعلام گردد.

۷ -۳ ضروری است هرگونه اتصال باز یا کوتاه در مدارات انتقال سیگنال‌های هشدار و نظارتی به مراکز بازرسی و نظارت بالادستی، توسط مرکز کنترل تشخیص و اعلام گردد.

۸ -۳ به جز مواردی که آشکارساز و هشدار در یک محفظه قرار دارند، حذف یک عدد شستی دستی یا آشکارساز نباید موجب ازکارافتادن هشدارهای حریق گردد.

۹ -۳ مدارات هشدار در فضاهای بزرگ فاقد دیوار جداکننده نظیر پایانه‌های حمل‌ونقل، سالن‌های بازی، مراکز خرید و سرگرمی عمومی، با مساحت بیش از ۴۰۰۰ مترمربع و یا گنجایش بیش از ۵۰۰ نفر به یکی از دو شکل زیر اجرا گردد:

۱ . کل هشدارها به دودسته تقسیم و توسط دو مدار مستقل با مرکز کنترل مرتبط گردد.

۲ . به‌گونه‌ای اجرا گردد که در صورت وقوع اتصال کوتاه یا باز، بیش از ۵۰ درصد از هشدارها از مدار خارج نگردد.

۱۰ -۳. بروز ایراد در یک مدار دارای آشکارساز یا هشداردهنده و یا دارای هر دوی آنها، نباید بر کارکرد تجهیزات موجود در سایر مدارها  تأثیری داشته باشد.

۱۱ -۳. بروز یک ایراد در مدارات دارای آشکارساز یا هشداردهنده و یا دارای هر دوی آنها، نباید باعث ازکارافتادن سیستم اعلام حریق در بیش از ۲۰۰۰ مترمربع از ساختمان و یا یک‌طبقه بعلاوه ۵ تجهیز اعلام حریق در طبقه بالا و پایین آن طبقه گردد.

۱۲ -۳. بروز دو ایراد هم‌زمان در مدارات دارای آشکارساز یا هشداردهنده و یا دارای هر دوی آنها، نباید باعث ازکارافتادن سیستم اعلام حریق در بیش از ۱۰۰۰۰ مترمربع از ساختمان گردد.

۱۳ -۳. تعیین درجه حفاظت در برابر نفوذ (IP) مناسب جهت مسیرها و تجهیزات باتوجه‌به شرایط محیطی ساختمان.

۱۴ -۳. تعیین درجه حفاظت در برابر انفجار مناسب جهت مسیرها و تجهیزات باهدف جلوگیری از انفجار در محیط‌هایی با احتمال وجود بخارات یا غبارات قابل‌انفجار.

۱۵ -۳. مدارات قدرت سیستم‌های تهویه دود و مونواکسید کربن حدفاصل تابلو برق تا فن‌ها به نحوی اجرا گردد که هرگونه اتصال کوتاه یا باز در آنها توسط مرکز کنترل اعلام حریق به‌صورت دیداری و شنیداری اعلام گردد.

توضیح: شکل زیر یک نمونه مدار پیشنهادی جهت سیستم‌های تک‌فاز می‌باشد. (در حال ویرایش)

 

۴. منابع تغذیه

۴-۱ تأمین برق شهری (220 ولت متناوب) اصلی موردنیاز سیستم اعلام حریق از کلید اختصاصی تعبیه شده در تابلو توزیع برق اصلی ساختمان انجام و توسط کابل اختصاصی به مراکز کنترل اعلام حریق مرتبط گردد.

۴-۲ تأمین اتصال زمین با مقاومت کمتر از ۵ اهم و ارتباط آن با مراکز کنترل و منابع تغذیه الزامی است.

۴-۳ درنظرگرفتن باطری منبع تغذیه اضطراری داخلی با ظرفیت تأمین تغذیه کارکرد در حالت عادی تمامی تجهیزات سیستم به مدت ۲۴ ساعت بعلاوه توانایی تغذیه کل سیستم در حالت آلارم با درنظرگرفتن فعال‌شدن تمامی هشدارها برای ۵ دقیقه الزامی می‌باشد.

۴-۴ در سیستم‌های اعلام حریق مجهز به سیستم هشدار گفتاری، درنظرگرفتن باطری منبع تغذیه اضطراری دارای ظرفیت تأمین برق کل تجهیزات سیستم برای کارکرد در حالت بدون هشدار حریق برای ۲۴ ساعت بعلاوه تغذیه کل سیستم در حالت آلارم با درنظرگرفتن فعال‌شدن تمامی هشدارها برای ۱۵ دقیقه.

۴-۵ درنظرگرفتن ۲۰ درصد ضریب ایمنی پس از محاسبه کل ظرفیت باطری الزامی است.

۴-۶ به پیوست دو نمونه چک‌لیست محاسبات ظرفیت باطری (چک‌لیست شماره یک و دو) موجود می‌باشد.

( گواهی ایمنی و آتش نشانی )

۵. مرکز کنترل و نمایشگر سیستم اعلام حریق

 

 

۵-۱ درنظرگرفتن آشکارساز دودی در اتاق یا فضای نصب مرکز کنترل اعلام حریق الزامی می‌باشد.

۵-۲ ضروری است مرکز کنترل در مکانی امن با قابلیت دسترسی سریع و آسان جانمایی گردد.

۵-۳ در صورت قراردادن مرکز کنترل در محل خارج از دسترس، ضروری است از مراکز تکرارکننده با قابلیت نمایش تمامی اطلاعات و اجرای فرامین مرکز کنترل، در محل ورودی‌های اصلی استفاده گردد.

۵-۴ درصورتی‌که ساختمان دارای چندین ورودی اصلی یا چندین مکان برای استقرار کاربران باشد، ضروری است مراکز تکرارکننده برای هر یک از آنها در نظر گرفته شود.

۵-۵  ضروری است مراکز کنترل به روش‌هایی مانند قفل سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری صفحه‌کلید و یا تعبیه در داخل جعبه محافظ، از فرامین کنترلی توسط افراد غیرمسئول محافظت گردد.

۵-۶ ضروری است کنترل فرامین مربوط به سناریوهای شرایط اضطراری، به طور کامل توسط سیستم اعلام حریق و با رعایت تمامی ضوابط حفاظتی در نقطه اتصال درگاه‌های کنترل شرایط اضطراری به سیستم‌های جنبی انجام گیرد.

۵-۷  اجرای وظایف درگاه‌های کنترل شرایط اضطراری، توسط سیستم‌های مدیریت ساختمان (BMS) در سناریوهای شرایط اضطراری، درصورتی‌که این گونه تجهیزات دارای تأییدیه استاندارهای ویژه تجهیزات اعلام حریق باشند امکان‌پذیر می‌باشد.

۵-۸  نصب پورت ویژه شبکه نظارت بر اعلام حریق شهری (مانیتورینگ اعلام حریق) و همچنین ترمینال‌های بدون ولتاژ باز و بسته در باندهای مرکز کنترل از تاریخ ۱۵ / ۱ / 1399 الزامی می‌باشد.

 

۶ . منطقه تشخیص حریق

 

 

۱ -۶. هر طبقه از ساختمان حداقل یک منطقه تشخیص حریق می‌باشد.

۲ -۶. در صورت تقسیم هر طبقه به بیش از یک منطقه حریق توسط موانع انتشار حریق و دود و امکان تردد افراد از یک منطقه به منطقه دیگر، تقسیم کل طبقه به مناطق تشخیص حریق مطابق با مناطق حریق انجام می‌گردد.

۳ -۶. آشکارسازهای تعبیه شده در سقف و کف کاذب، در منطقه تشخیص حریق مشابه آشکارسازهای فضای اصلی اتاق قرار می‌گیرد مگر اینکه در منطقه حریق جداگانه‌ای قرار گرفته باشد.

۴ -۶. حداکثر مساحت تحت پوشش یک منطقه تشخیص (زون) حریق ۲۰۰۰ مترمربع می‌باشد.

۵ -۶. حداکثر مسافت جستجو در منطقه حریق ۶۰ متر می‌باشد.

۶ -۶. هر مدار مربوط به منطقه تشخیص حریق در سیستم متعارف توسط کابل جداگانه به مرکز کنترل متصل می‌گردد.

۷ -۶. به جز مواردی که از تجهیزات با ایزولاتور داخلی استفاده می‌گردد، هر مدار مربوط به منطقه تشخیص حریق در سیستم آدرس‌پذیر توسط ایزولاتور از مناطق حریق دیگر حفاظت می‌گردد.

 

۷. منطقه هشدار حریق

 

 

۷-۱ به جز کاربری‌های درمانی، در صورت وجود سیستم بارنده (اسپرینکلر), مناطق هشدار حریق مطابق با مناطق پوشش سیستم بارنده (اسپرینکلر) در نظر گرفته می‌شود.

۷-۲ مرز مناطق هشدار حریق باید منطبق با مناطق حریق باشد.

۷-۳ در ساختمان‌های دارای هشدار منطقه‌ای، هر طبقه حداقل یک منطقه هشدار حریق می‌باشد.

۷-۴ هر ساختمان باید حداقل دارای دو عدد هشدار حریق در دو مدار جداگانه باشد.

۷-۵ هر منطقه حریق باید دارای حداقل یک هشدار حریق باشد. (آژیر و…)

۷-۶ در صورت درنظرگرفتن یک منطقه هشدار حریق برای چندین منطقه تشخیص حریق، مرز منطقه هشدار حریق دقیقاً منطبق با مرز تمامی مناطق تشخیص حریق تحت پوشش در نظر گرفته شود.

 

۸. تجهیزات آغازگر (Initiating device)

 

 

۸.۱ کلیات

– تجهیزات آغازگر نظیر آشکارسازها و شستی دستی‌ها به طور مستقل از مدارها و مسیرها، به طور ثابت نصب گردد.

– تمهیدات لازم جهت امکان دسترسی ایمن به تجهیزات برای عملیات تست، سرویس و نگهداری در نظر گرفته شود.

– در صورت احتمال آسیب در اثر ضربات مکانیکی، استفاده از تجهیزات محافظ ویژه هر تجهیز ضروری می‌باشد.

– اتصال مدارهای ارتباطی به تجهیزات به‌گونه‌ای انجام گردد که در صورت جداشدن سیم از ترمینال تجهیز، سیگنال اشکال در مدار توسط مرکز کنترل قابل‌تشخیص و نمایش باشد.

 

 

– ارتباط مدارها به ترمینال تجهیزات به‌گونه‌ای باشد که در صورت حذف تجهیز، سیگنال اشکال در مدار توسط مرکز کنترل قابل‌تشخیص و نمایش باشد.

 

– ارتباط مدارهای تأمین برق به تجهیزات نیازمند برق جداگانه به‌گونه‌ای باشد که در صورت بروز اشکال در منبع تغذیه و مدارهای ارتباطی، سیگنال اشکال در مدار توسط مرکز کنترل قابل‌تشخیص و نمایش باشد.

 

 

– درنظرگرفتن آشکارساز حریق با پوشش کامل در تمامی فضاهای قابل‌دسترس نظیر اتاق‌ها، پذیرایی، نشیمن، انباری، زیرزمین، اتاق زیرشیروانی، سقف و کف کاذب، کمدها، اتاق آسانسور و شوت زباله و نظایر آن ضروری می‌باشد.

– در فضاهای با کاربری سقف کاذب و کف کاذب با ارتفاع 0.۸ متر و بیشتر, ضروری است آشکارساز حریق در نظر گرفته شود.

– به جز هر یک از موارد استثنا به شرح زیر، در فضاهای غیرقابل‌دسترس، ساخته شده از مواد قابل‌اشتعال و یا محتوی مواد و تجهیزات قابل‌اشتعال، ضروری است آشکارساز حریق مناسب تعبیه و امکان دسترسی به آن فراهم گردد.

۱. درصورتی‌که سقف به طور مستقیم به قسمت زیرین بیم یا تیر سقفی بام یا کف قابل‌اشتعال نصب شده باشد.

۲. در فضاهایی با کاربری سقف و کف کاذب با ارتفاع کمتر از ۸۰ سانتی‌متر، در صورت عدم وجود مواد قابل‌اشتعال، سینی سیم و کابل برق، لوله‌های بخار، نوار نقاله و اطمینان از عدم کاربری جهت انبارش، نیازی به درنظرگرفتن آشکارساز حریق نمی‌باشد.

۳. درصورتی‌که فضای مخفی توسط عایق غیر قابل‌اشتعال پر شود نیازی به تعبیه آشکارساز حریق در آن نمی‌باشد.

۴. در صورت وجود فضای مخفی قابل‌اشتعال در بخشی از اتاق به مساحت حداکثر ۴,۶ مترمربع، نیازی به درنظرگرفتن آشکارساز در آن نمی‌باشد.

۵. داخل فضاهای قابل‌اشتعال متشکل از مجموعه‌ای از پروفیل‌ها با کاربری ساپورت، نصب شده بر روی دیوار، کف یا سقف که فواصل آنها کمتر از ۱۵۰ میلی‌متر از یکدیگر باشد.

 

 

– در صورت نصب تجهیز در فضای مخفی نظیر سقف و کف کاذب، نصب چراغ نمایشگر مرتبط با تجهیز در نزدیک‌ترین مکان در معرض دید به‌طوری‌که محل تجهیز مخفی به‌آسانی قابل‌تشخیص باشد ضروری می‌باشد.

– در صورت امکان تشخیص محل دقیق آشکارساز حریق جانمایی شده در فضای مخفی نظیر اتاق یا سقف و کف کاذب از محل مرکز کنترل، نصب چراغ نمایشگر ضروری نمی‌باشد.

– به‌جز تجهیزاتی که مخصوص نصب به‌صورت توکار هستند، نصب آشکارسازهای حریق به طور روکار انجام می‌گردد.

– در صورت استفاده از فضای بالای سقف کاذب به‌عنوان پلنوم سیستم هواساز و درنظرگرفتن آشکارساز حریق مناسب جهت کارکرد

در شرایط جابه‌جایی هوا با سرعت بالا، در محل ارتباط پلنوم با کانال اصلی سیستم هوارسان، نیازی به تعبیه آشکارساز حریق جداگانه در بالای سقف کاذب نمی‌باشد.

– در فضاهایی با سقف صاف، هیچ بخشی از اتاق تحت پوشش نباید خارج از شعاع پوشش آشکارساز حریق باشد.

– آشکارسازهای ترکیبی بر اساس بخشی از آشکارساز که کمترین شعاع پوشش را دارا می‌باشد جانمایی می‌گردد.

به‌عنوان‌مثال آشکارساز ترکیبی دودی و حرارتی بر اساس آشکارساز حرارتی جانمایی می‌گردد.

– نصب آشکارساز در حدفاصل یک‌متری دریچه دمنده هوا مجاز نمی‌باشد.

 

NFPA72

– در فضاهای تفکیک شده توسط پارتیشن، درصورتی‌که فاصله بالای پارتیشن تا سقف کمتر از ۱۵ درصد کل ارتفاع اتاق باشد، پارتیشن معادل دیوار کامل از کف تا سقف در نظر گرفته می‌شود.

 

– در صورت احراز تمامی شرایط زیر در سقف‌های شبکه‌ای باز، نیازی به درنظرگرفتن آشکارساز برای زیر سقف شبکه‌ای نمی‌باشد:

۱. ابعاد شبکه‌ها برابر یا بیشتر از ۶,۴ میلی‌متر باشد.

۲. ضخامت متریال ساخت شبکه بیش از ۶,۴ میلی‌متر نباشد.

۳. حداقل ۷۰ درصد از مساحت سقف باز باشد.

 

BS5839

– نصب آشکارساز حریق حدفاصل ۵۰ سانتی‌متری دیوار، پارتیشن و همچنین تیر و بیم سقفی، کانال و موانع رسیدن دود و حرارت به آشکارساز، با عمق بیش از ۲۵ سانتی‌متر و طول بیش از یک متر، مجاز نمی‌باشد.

– در صورت وجود تیر و بیم سقفی، کانال و موانع رسیدن دود و حرارت به آشکارساز با عمق برابر یا کمتر از ۲۵ سانتی‌متر، جانمایی آشکارساز در فاصله حداقل دوبرابر عمق مانع از مانع مجاز می‌باشد.

– در صورت وجود پارتیشن یا قفسه حدفاصل ۳۰ سانتی‌متری سقف اتاق، پارتیشن یا قفسه به‌صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز جانمایی می‌گردد.

– در صورت وجود موانعی نظیر تیر و بیم سقفی با عمق بیش از ۱۰ درصد ارتفاع سقف تا کف اتاق و سقف یا کف کاذب، مانع به‌صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز جانمایی می‌گردد.

– آشکارساز باید به‌گونه‌ای جانمایی گردد که در محدوده ۵۰ سانتی‌متری آن هیچ‌گونه مانع یا تجهیزی وجود نداشته باشد.

– برای سقف‌های شیب‌دار، پوشش آشکارساز تعبیه شده در قله شیب یا نزدیک آن، به‌ازای هر درجه شیب به میزان یک درصد افزایش می‌یابد که حداکثر افزایش آن ۲۵ درصد می‌باشد. همچنین پوشش سایر آشکارسازها، مشابه سقف صاف می‌باشد.

– نصب آشکارساز حریق در اتاق‌های منتهی به مسیرهای فرار، بر روی دیوار نزدیک به درب اتاق و حدفاصل ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلی‌متری سقف مجاز می‌باشد.

– در سقف‌های کاذب شبکه‌ای باز، در صورت احراز تمامی شرایط زیر نیازی به درنظرگرفتن آشکارساز برای زیر سقف شبکه‌ای نمی‌باشد:

۱. قطر مواد سازنده سقف شبکه‌ای کمتر از ۳ برابر کوچک‌ترین سایز منفذ سقف باشد.

۲.  سایز منافذ شبکه در هیچ جهتی کمتر از ۱۰ میلی‌متر نباشد.

۳. بیش از ۴۰ درصد از مساحت سقف متشکل از سوراخ‌ها باشد.

 

 

۸.۲ آشکارساز حرارتی

 

– حداکثر پوشش آشکارساز حرارتی طبق استاندارد یا دستورالعمل سازنده آشکارساز، در نظر گرفته می‌شود.

به‌عنوان‌مثال درصورتی‌که آشکارساز حرارتی دارای استاندارد EN54-۵ باشد, شعاع پوشش آن ۵.۳ متر می‌باشد، در نتیجه هیچ قسمتی از اتاق نباید خارج از محدوده ۵.۳ متری آشکارساز قرار گیرد.

– برای راهروهایی با عرض دو متر و کمتر، حداکثر فاصله آشکارسازهای حرارتی از یکدیگر دوبرابر شعاع پوشش و حداکثر فاصله از ابتدا و انتهای راهرو برابر با شعاع پوشش (۵.۳) می‌باشد.

 

NFPA72

– آشکارسازهای حرارتی باید به‌گونه‌ای انتخاب گردد که دمای تشخیص حریق آن حداقل ۱۱ درجه بیش از حداکثر دمای سقف اتاق باشد.

– حداقل فاصله افقی نصب آشکارساز حرارتی نقطه‌ای به سقف، ۱۰۰ میلی‌متر از دیوار و در صورت نصب آن به دیوار، حدفاصل ۱۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌متری از سقف می‌باشد.

– تمامی ضرایب کاهنده شعاع پوشش آشکارساز شامل ضرایب تیر و بیم، سقف شیب‌دار و ارتفاع برای جانمایی در نظر گرفته می‌شود.

– حداقل شعاع پوشش آشکارساز حرارتی ۰٫۲۸ ارتفاع کف تا سقف می‌باشد.

– جانمایی آشکارساز حرارتی در سقف‌های دارای بیم سقفی و تیر:

۱ . بیم و تیر با عمق کمتر از ۱۰۰ میلی‌متر به‌عنوان سقف صاف در نظر گرفته می‌شود.

۲ . در سایر موارد از جدول زیر پیروی گردد:

 

– سقف شیب‌دار:

۱. جهت سقف‌های با شیب کمتر از ۳۰ درجه معیار محاسبه پوشش آشکارساز، حداکثر ارتفاع سقف است.

۲. جهت سقف‌های با شیب برابر یا بیش از ۳۰ درجه، معیار محاسبه پوشش آشکارساز، برای آشکارسازهای در نظر گرفته شده در بالاترین ارتفاع، حداکثر ارتفاع سقف و برای سایر آشکارسازها میانگین ارتفاع سقف یا حداکثر ارتفاع سقف می‌باشد.

۳. معیار محاسبه سطح پوشش آشکارساز، تصویر سقف بر سطح افقی پایین آن می‌باشد.

۴. اولین ردیف آشکارسازها حدفاصل ۰.  تا ۰٫۹ متری بالاترین ارتفاع سقف جانمایی و در صورت نیاز به ردیف‌های بیشتری از آشکارسازها در سایر سطوح، جانمایی تا ایجاد پوشش کامل ادامه می‌یابد.

 

 

– تأثیر ارتفاع سقف بر جانمایی آشکارساز حریق:

ضروری است برای جانمایی آشکارساز در سقف‌های با ارتفاع بیش از ۳ متر تا 9.۱ متر، ضریب کاهش پوشش طبق جدول زیر در نظر گرفته شود.

 

 

توضیح: جدول بالا برای آشکارساز حرارتی خطی و افزایشی خطی تیوپ پنوماتیکی کاربرد ندارد.

BS5839

– استفاده از آشکارساز حرارتی Class A1 و Class A2 در کاربری‌هایی با حداکثر دمای محیطی کمتر از ۴۰ درجه سانتی‌گراد، مجاز می‌باشد.

– در کاربری‌هایی با دمای محیطی ۴۰ درجه یا بیشتر، از آشکارسازهای حرارتی Class B تا G استفاده می‌گردد.

– برای سقف‌های شیب‌دار، پوشش آشکارساز حرارتی تعبیه شده در قله شیب یا نزدیک آن، به‌ازای هر درجه شیب یک درصد افزایش می‌یابد و حداکثر افزایش آن ۲۵ درصد می‌باشد. همچنین پوشش سایر آشکارسازها مشابه سقف صاف می‌باشد.

– ضروری است در فضاهای مخفی نظیر سقف و کف کاذب و سقف‌های دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های کوچک، حسگر حرارت آشکارساز حرارتی حدفاصل ۲۵ تا ۱۵۰ میلی‌متری سقف قرار گیرد.

– ضروری است در سقف‌های شیب‌دار، اولین ردیف آشکارسازهای حرارتی حدفاصل ۱۵۰ میلی‌متری قله سقف تعبیه گردد.

– در صورت وجود سقف دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های متعدد، یا بیم‌های سقفی متقاطع، جانمایی آشکارساز حرارتی طبق جدول زیر انجام می‌گیرد:

 

 

 

– در صورت وجود تیر یا بیم‌های سقفی موازی متعدد در سقف اتاق، جانمایی آشکارسازهای حرارتی طبق جدول زیر انجام می‌گیرد:

 

 

توضیح: فاصله آشکارساز حرارتی تا دیوار جنبی برابر با ۵۰ درصد M می‌باشد.

 

 

– حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز حرارتی Class A  در سقف صاف 9 متر و برای سایر کلاس‌ها ۷.۵ متر می‌باشد.

– در صورت وجود ارتفاع بیشتر بخش کوچکی از سقف (حداکثر ۱۰ درصد مساحت)، حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز حرارتی در آن بخش، برای تمامی کلاس‌ها ۱۰.۵ متر می‌باشد.

 

۸.۳ آشکارساز حرارتی خطی

 

 

– آشکارساز حرارتی خطی جهت حفاظت از تجهیزات یا محل‌های خاص نظیر سینی کابل، تاحدامکان نزدیک به تجهیز اجرا می‌گردد.

– حداکثر پوشش آشکارساز حرارتی خطی طبق استاندارد یا دستورالعمل سازنده آشکارساز در نظر گرفته می‌شود.

به‌عنوان‌مثال درصورتی‌که آشکارساز حرارتی خطی دارای استاندارد EN54 باشد, هیچ قسمتی از اتاق نباید خارج از محدوده پوشش ذکر شده در استاندارد آشکارساز قرار گیرد.

NFPA72

– آشکارساز حرارتی خطی, در محدوده ۵۰ سانتی‌متر از سقف، قابل‌نصب بر روی دیوار می‌باشد.

BS5839

– برای سقف‌های شیب‌دار، پوشش آشکارساز تعبیه شده در قله شیب یا نزدیک آن، به‌ازای هر درجه شیب یک درصد افزایش می‌یابد و حداکثر افزایش آن ۲۵ درصد می‌باشد. همچنین پوشش آشکارسازهای حرارتی خطی سایر سطوح، مشابه سقف صاف می‌باشد.

 

۸.۴ آشکارساز دودی

 

 

– برای راهروهایی با عرض دو متر و کمتر، حداکثر فاصله آشکارسازهای دودی از یکدیگر دوبرابر شعاع پوشش و حداکثر فاصله از ابتدا و انتهای راهرو برابر با شعاع پوشش می‌باشد.

 

NFPA72

– در انتخاب آشکارسازهای دودی ضروری است دمای محیط، رطوبت و سرعت جابه‌جایی هوای محل جانمایی، بررسی و آشکارساز متناسب با شرایط محیطی محل انتخاب گردد.

– نصب آشکارسازهای دودی نقطه‌ای، بدون رعایت فاصله حداقلی از دیوارها در زیر سقف، و تا فاصله حداکثر ۳۰۰ میلی‌متری سقف، بر روی دیوار مجاز هستند.

– حداکثر شعاع پوشش آشکارساز دودی در سقف صاف ۶.۵ متر بوده و هیچ قسمتی از اتاق نبایستی خارج از این محدوده پوشش قرار گیرد.

– جانمایی آشکارساز دود نقطه‌ای در سقف‌های صاف دارای بیم و تیر طبق جدول زیر انجام گیرد:

 

 

– جانمایی آشکارساز دود نقطه‌ای در سقف‌های شیب‌دار دارای بیم و تیر طبق جدول زیر انجام گیرد:

 

 

توضیح: ارتفاع سقف تا کف معیار در محاسبات سقف شیب‌دار، میانگین ارتفاع ابتدا و انتهای شیب تا کف اتاق می‌باشد.

– اولین ردیف آشکارسازها حدفاصل ۰٫۹ متری اوج ارتفاع سقف جانمایی می‌گردد.

– فضاهای مربوط به سقف و کف کاذب همانند یک اتاق مستقل در نظر گرفته شده و کلیه قوانین در جانمایی آشکارسازها برای آنها رعایت می‌گردد.

– در صورت استفاده از فضای سقف و کف کاذب به‌عنوان بخشی از سیستم هوارسان، رعایت نکات ذکر شده در بخش سیستم‌های تأمین هوا ضروری می‌باشد.

 

BS5839

– در فضاهایی با سقف صاف، هیچ نقطه از اتاق نباید بیش از ۷.۵ متر از آشکارساز دودی فاصله داشته باشد.

– ضروری است در فضاهای مخفی نظیر سقف و کف کاذب و سقف‌های دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های کوچک، حسگر دود آشکارساز دودی حدفاصل ۲۵ تا ۶۰۰ میلی‌متری سقف قرار گیرد.

– ضروری است در سقف‌های شیب‌دار، اولین ردیف آشکارسازهای دودی حدفاصل ۶۰۰ میلی‌متری قله سقف تعبیه گردد.

– در صورت وجود سقف دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های متعدد، یا بیم‌های متقاطع، جانمایی آشکارساز دودی طبق جدول زیر انجام می‌گیرد:

 

 

 

– در صورت وجود تیر یا بیم‌های موازی متعدد در سقف اتاق، جانمایی آشکارسازهای دودی طبق جدول زیر انجام می‌گیرد:

 

 

توضیح: فاصله آشکارساز دودی تا دیوار جنبی برابر با ۵۰ درصد M می‌باشد.

 

 

– حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز دودی در سقف صاف، ۱۰.۵ متر می‌باشد.

– در صورت وجود ارتفاع بالاتر در بخش کوچکی از سقف (حداکثر ۱۰ درصد مساحت) , حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز دودی در آن بخش، ۱۲.۵ متر می‌باشد.

 

 

۸.۵ آشکارساز دودی نمونه‌بردار هوا

 

 

– هر درگاه نمونه‌بردار هوا معادل یک آشکارساز دودی نقطه‌ای در نظر گرفته می‌شود.

– طراحی، محاسبات، نصب و بهره‌برداری آشکارساز دودی نمونه‌بردار هوا طبق دستورالعمل سازنده انجام می‌گیرد.

– حداکثر زمان مکش دود از دورترین منفذ نمونه‌بردار تا تشخیص حریق توسط آشکارساز ۱۲۰ ثانیه می‌باشد.

– ارائه گزارش محاسبات شبکه نمونه‌برداری هوا، نشانگر مقادیر اساسی نظیر سایز و تعداد منافذ، زمان رسیدن دود به آشکارساز از هر یک از منافذ و اطلاعات مفید دیگر همراه با طرح سیستم ضروری می‌باشد.

 

۸.۶ آشکارساز دودی خطی

 

 

– آشکارسازهای دودی خطی بر اساس دستورالعمل سازنده، نصب می‌گردد.

– در خصوص جانمایی آشکارساز دودی خطی در سقف‌های دارای موانع (تیر و بیم) و سقف‌های شیب‌دار، هر آشکارساز دودی خطی را معادل یک ردیف آشکارساز دودی نقطه فرض نموده و از قوانین آشکارسازهای دودی پیروی می‌کنیم.

– مسیر نور مابین دو قسمت آشکارساز دودی خطی باید همواره فاقد موانع باشد و همچنین در صورت قطع مسیر خط نور توسط مانع،

آشکارساز نباید وارد حالت تشخیص حریق گردد بلکه حالت اشکال باید اعلام گردد.

– مساحت تحت پوشش هر آشکارساز دودی خطی نباید بیش از حداکثر مساحت مجاز یک منطقه تشخیص حریق باشد.

– در خصوص طول پوشش آشکارساز دودی خطی مقادیر ارائه شده توسط سازنده مورد قبول می‌باشد.

 

NFPA72

– حداکثر فاصله آشکارسازهای دودی خطی در فضاهایی با سقف صاف 18.۳ متر از یکدیگر، ۵۰ درصد این مقدار از دیوارهای جنبی و ۲۵ درصد آن از دیوارهای پشتی در نظر گرفته شود.

 

 

BS5839

– حداکثر فاصله آشکارسازهای دودی خطی در فضاهایی با سقف صاف ۱۵ متر از یکدیگر و ۷.۵ متر از دیوارهای جنبی در نظر گرفته شود.

– برای سقف‌های شیب‌دار، پوشش آشکارساز دودی خطی تعبیه شده در قله شیب یا نزدیک آن، به‌ازای هر درجه شیب یک درصد افزایش می‌یابد و حداکثر افزایش آن ۲۵ درصد می‌باشد. همچنین پوشش سایر آشکارسازها، مشابه سقف صاف می‌باشد.

– ضروری است در سقف‌های شیب‌دار، اولین ردیف آشکارسازهای دودی خطی حدفاصل ۶۰۰ میلی‌متری قله سقف تعبیه گردد.

– ضروری است در فضاهای مخفی نظیر سقف و کف کاذب و سقف‌های دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های کوچک، آشکارساز دودی خطی حدفاصل ۲۵ تا ۶۰۰ میلی‌متری سقف قرار گیرد.

-در صورت نصب آشکارساز دودی خطی در فاصله بیش از ۶۰۰ میلی‌متری سقف، فاصله آشکارساز از دیوارهای جنبی ۱۲.۵ درصد ارتفاع محل جانمایی آشکارساز از کف اتاق و از آشکارسازهای جنبی ۲۵ درصد ارتفاع محل جانمایی آشکارساز از کف اتاق در نظر گرفته می‌شود.

– در صورت وجود پارتیشن یا قفسه حدفاصل ۳۰ سانتی‌متری سقف اتاق، پارتیشن یا قفسه به‌صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز جانمایی می‌گردد.

– در صورت وجود موانعی نظیر تیر و بیم سقفی با عمق بیش از ۱۰ درصد ارتفاع سقف تا کف فضا، مانع به‌صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز جانمایی می‌گردد.

– حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز دودی خطی در سقف صاف، ۴۰ متر می‌باشد.

– در صورت وجود ارتفاع بالاتر در بخش کوچکی از سقف (حداکثر ۱۰ درصد مساحت) حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز دودی خطی در آن بخش، ۴۳ متر می‌باشد.

 

۸.۷ ملاحظات جانمایی آشکارسازها نسبت به سیستم‌های گرمایش، تهویه و هواساز

– رعایت حداقل فاصله ۱ متر مابین دریچه‌های دمنده و مکنده هوای مورداستفاده در کاربری‌های مسکونی و تجاری با آشکارساز دودی نقطه‌ای و همچنین عدم نصب آشکارساز در مسیر جریان مستقیم هوا ضروری می‌باشد. در خصوص دریچه‌های بزرگ‌تر رعایت فاصله بیشتر ضروری است.

– در خصوص آشکارسازهای دودی جانمایی شده در پلنوم برگشت هوای سیستم هوارسان، ضروری است از آشکارساز مناسب برای کارکرد در فضاهای با سرعت جابه‌جایی هوای زیاد در محل اتصال پلنوم به کانال هوا استفاده گردد.

 

۸.۸ کاربرد آشکارسازهای دودی در کنترل انتشار دود

– در صورت وجود سیستم کنترل انتشار دود در ساختمان، رعایت ضوابط ویژه سیستم‌های مدیریت دود ضروری می‌باشد.

– آشکارسازهای دود به‌منظور تشخیص دود حاصل از حریق و به‌عنوان اولین مرحله از عملیات کنترل انتشار دود کاربرد داشته و پس از آن کنترل فن‌ها، دریچه‌ها، درب‌ها و سایر تجهیزات مرتبط با سناریوی کنترل انتشار دود انجام می‌گردد.

– سیستم کنترل انتشار دود به دو صورت قابل‌اجرا می‌باشد.

۱. به‌واسطه آشکارسازهای تشخیص حریق ساختمان، تعبیه شده متناسب با مناطق دود، در صورت دارابودن قابلیت اجرای فرامین نظیر کنترل درب‌ها، دریچه‌ها و سایر تجهیزات.

۲. به‌واسطه آشکارسازهای اختصاصی تعبیه شده در کانال‌های هوایی ساختمان.

۳. به‌واسطه آشکارسازهای ویدئویی تشخیص دود تعبیه شده متناسب با مناطق دود، در صورت دارابودن قابلیت اجرای فرامین نظیر کنترل درب‌ها، دریچه‌ها و سایر تجهیزات.

– از جمله آشکارسازهای قابل‌استفاده جهت تشخیص دود در کانال‌های سیستم هواساز، آشکارساز دودی کانالی می‌باشد.

– سیستم آزادسازی درب یکی از سیستم‌های زیر مجموعه سیستم کنترل انتشار دود می‌باشد که کنترل آن به دو صورت زیر قابل‌انجام می‌باشد.

۱. با استفاده از آشکارسازهای دودی موجود در سیستم اعلام حریق کلی ساختمان که در دو سمت درب‌ها، راهروها و اتاق‌ها نصب گردیده است.

۲. توسط آشکارسازهای اختصاصی سیستم آزادسازی درب به شرح موجود در استاندارد NFPA72

 

۸.9 ملاحظات جانمایی آشکارساز دودی در فضاهایی با جریانات هوایی بالا

– سطح پوش هر آشکارساز دودی نقطه‌ای طبق جدول و نمودار زیر با افزایش حجم جابه‌جایی هوا در واحد زمان کاهش می‌یابد لذا ضروری است این کاهش در جانمایی آشکارسازها در چنین فضاهایی در نظر گرفته شود.

 

 

 

– این محدودیت شامل آشکارسازهای مورداستفاده در سیستم کنترل انتشار دود نمی‌گردد.

– ضروری است آشکارسازها در مقابل جریان مستقیم خروجی از دریچه هوا قرار نگیرد.

 

۸.۱۰ آشکارسازهای شعله و جرقه

– آشکارسازهای شعله و جرقه بر اساس مشخصات حریق نظیر انرژی و طول‌موج شعله حاصل از حریق و با درنظرگرفتن عوامل ایجادکننده هشدار کاذب و طبق دستورالعمل سازنده انتخاب و جانمایی می‌گردد.

 

۸.۱۱ آشکارسازهای گاز

 

 

– آشکارسازهای گاز در صورتی می‌توانند بخشی از سیستم اعلام حریق باشند که خللی در کارکرد سیستم اعلام حریق ایجاد ننموده و طبق این متن سربندی، تعمیر و نگهداری سیستم اعلام حریق بسیار حائز اهمیت است.

– انتخاب و جانمایی آشکارساهای گاز بر اساس بررسی‌های مهندسی و دستورالعمل سازنده، انتخاب و جانمایی می‌گردد.

 

۸.۱۲ ملاحظات سیستم بارنده (اسپرینکلر)

 

 

– ارتباط فلوسوئیچ سیستم بارنده (اسپرینکلر) به سیستم اعلام حریق با قابلیت هشدار حریق و نمایش محل دقیق منطقه تحت پوشش، توسط مرکز کنترل اعلام حریق ضروری است.

– هر فلوسوئیچ به‌عنوان یک زون مجزا در سیستم اعلام حریق متعارف در نظر گرفته شود.

– ارتباط کلیه فلوسوئیچ های سیستم اطفای حریق با سیستم اعلام حریق به‌صورت اصولی (نمایش محل دقیق منطقه تحت پوشش) برقرار باشد.

– در صورت فعال‌شدن فلوسوئیچ در ابتدای خط، سیگنال حریق به سیستم اعلام حریق ارسال گردد.

– ارتباط کلیه شیرهای قطع کن ابتدای خط اسپرینکلر با سیستم اعلام حریق به‌صورت اصولی (نمایش محل دقیق منطقه تحت پوشش) برقرار باشد.

– با فعال‌شدن یک نازل ۱۲ اینچ، سیگنال حریق توسط فلوسوئیچ در زمان حداکثر ۹۰ ثانیه به سیستم اعلام حریق ارسال شود.

– در صورت تغییر حالت شیر قطع کن تا حداکثر ۱۵ سیکل کامل (معادل ۲ دور چرخش دسته شیر)، سیگنال خطا به سیستم اعلام حریق ارسال شود.

 

۸.۱۳ سایر سیستم‌های اطفای حریق خودکار

– ایجاد ارتباط سیستم اطفای حریق خودکار با سیستم اعلام حریق به‌منظور هشدار حریق و نمایش محل دقیق منطقه تحت پوشش توسط مرکز کنترل اعلام حریق ضروری است.

– ایجاد ارتباط سیستم اطفای حریق خودکار با سیستم اعلام حریق به‌منظور نمایش حالت کارکرد غیرعادی سیستم اطفای حریق خودکار توسط مرکز کنترل اعلام حریق ضروری است.

(سرویس و نگهداری سیستم اعلام و اطفای حریق)

۸.۱۴ شستی دستی

 

 

– درنظرگرفتن حداقل یک عدد شستی دستی اعلام حریق در یک سیستم اعلام حریق مجهز به آشکارساز خودکار یا فلوسویچ مربوط به سیستم بارنده (اسپرینکلر)  الزامی می‌باشد.

– استفاده از شستی دستی اعلام حریق فقط برای اعلام وقوع آتش‌سوزی مجاز است.

– ضروری است رنگ شستی دستی اعلام حریق قرمز بوده و سازگار با شرایط محیطی انتخاب گردد.

– جانمایی شستی دستی حدفاصل ۱.۵ متری هر یک از درب‌های خروج منتهی به دستگاه پله یا فضای باز در تمامی طبقات ضروری است.

– برای درب‌های خروج با عرض بیش از ۱۲ متر، حدفاصل ۱.۵ متری هر سمت درب یک شستی دستی در نظر گرفته شود.

– نصب شستی دستی در داخل دستگاه پله در طبقات مجاز نمی‌باشد.

– نصب شستی دستی اختصاصی در محل‌های خاص در ساختمان که دارای پتانسیل خطر آتش‌سوزی بالا (موتورخانه، مخزن گازوئیل دیزل‌ژنراتور، تجهیزات صنعتی پخت و…) هستند ضروری است.

– فاصله افقی پیمایش هیچ مکانی در طبقه تا رسیدن به یک شستی دستی، نباید بیش از ۴۵ متر باشد که این فاصله در صورت عدم‌قطعیت درباره نقشه معماری ساختمان، ۳۰ متر در نظر گرفته می‌شود.

– در هر یک از دو صورت زیر، فاصله افقی پیمایش هیچ مکانی در طبقه تا رسیدن به یک شستی دستی، نباید بیش از ۲۵ متر باشد که این فاصله در صورت عدم‌قطعیت درباره نقشه معماری ساختمان، ۳۰ متر در نظر گرفته می‌شود.

۱. حضور افراد دارای محدودیت‌های حرکتی در ساختمان.

۲. ساختمان‌هایی با کاربری کار با مواد و تجهیزات با قابلیت اشتعال و توسعه سریع حریق مانند مایعات و گازهای قابل‌اشتعال.

– ارتفاع نصب شستی دستی از کف تمام شده ساختمان تا خط میانی شستی دستی ۱ تا ۱.۲ متر در نظر گرفته شود.

 

۸.۱۵ تجهیزات ارسال سیگنال بازرسی

– سیگنال بازرسی شیرهای کنترل اطفای حریق در صورت تغیر حالت شیر تا حداکثر یک‌پنجم سیکل کامل یا معادل دو دور چرخش دسته شیر، به مرکز کنترل اعلام حریق به‌عنوان سیگنال بازرسی ارسال گردد. لازم به ذکر است در صورت قرارگرفتن شیر کنترل در حالت نرمال، هیچ سیگنالی به مرکز کنترل ارسال نخواهد شد.

– مکانیزم تشخیص و ارسال سیگنال بازرسی باید به‌گونه‌ای باشد که خللی در کارکرد شیر نداشته و مانع دیدن نمایشگر حالت شیر نباشد، همچنین مزاحمتی برای دسترسی و سرویس شیر ایجاد ننموده و برای این کاربرد تأیید شده باشد.

– سایر تجهیزات ارسال سیگنال بازرسی شامل سویچ فشار مربوط به نظارت بر کاهش فشار گاز یا هوا در سیستم اطفای حریق، سنجش سطح و دمای آب مخزن آتش‌نشانی، تغییرات دمای پمپ خانه و نظایر آن می‌باشد که در متن استاندارد قابل‌دسترس می‌باشد.

 

9.تجهیزات هشدار حریق

 

9.۱ کلیات

– هشدارهای نوری و صوتی متناسب با مشخصه‌های محیط نصب نظیر شرایط آب‌وهوایی انتخاب گردد.

– ضروری است از درنظرگرفتن هشدار حریق در دستگاه پله فرار و کابین آسانسور اجتناب گردد.

– صدای هشدار صوتی در ساختمان باید با صدای تولید شده از سایر تجهیزات موجود متفاوت و بلندتر باشد.

– در تمامی کاربری‌های مورداستفاده توسط افراد ناشنوا، درنظرگرفتن هشدار نوری علاوه بر سایر هشدارهای موردنیاز، الزامی است.

– هشدار گفتاری در ساختمان به هر دو صورت زنده یا پیام ضبط شده با رعایت موارد زیر مورد قبول می‌باشد.

۱ . تجهیزات کاربری سیستم در مکان که افراد آموزش‌دیده به طور دائم حضور داشته باشد، در نظر گرفته شود.

۲ . سیستم مجهز به برق اضطراری باشد.

۳ . شدت صدای سیستم بیش از نویز محیطی در نظر گرفته شود.

۴ . دارای حق‌تقدم استفاده بر سایر کاربردهای در نظر گرفته برای سیستم پخش پیام باشد.

– در صورت موافقت مقام صاحب صلاحیت قانونی، استفاده از سیستم هشدار گفتاری جهت سایر کاربری‌ها امکان‌پذیر می‌باشد.

– نصب یک عدد هشدار صوتی در محل نصب مرکز کنترل و ارتباط آن از طریق یک مدار جداگانه به مرکز کنترل الزامی است.

– در صورت وجود نویز محیطی بیش از 90dBA , درنظرگرفتن هشدار نوری علاوه بر هشدار صوتی ضروری می‌باشد.

– در صورت وجود سیستم توالی هشدار Positive alarm sequence در ساختمان موارد زیر رعایت گردد:

۱ – سیستم توالی هشدار تنها در صورت فشردن کلید قطع هشدار Silence یا Acknowledged سیستم اعلام حریق توسط اپراتور و ظرف حداکثر ۳۰ ثانیه پس از اعلام حریق توسط مرکز کنترل فعال می‌گردد.

۲ – در صورت عدم وجود عکس‌العمل توسط اپراتور ظرف ۳۰ ثانیه پس از اعلام حریق، فعال‌شدن سیستم توالی هشدار منتفی و سیستم اعلام حریق اجرای برنامه تخلیه اضطراری را به‌منظور تخلیه ساختمان به طور خودکار انجام و شرایط حریق به مراکز بالادستی نظیر آتش‌نشانی یا اتاق کنترل اعلام می‌گردد.

۳ – در صورت فعال‌شدن سیستم توالی هشدار ظرف ۳۰ ثانیه طبق بند (۱) , اپراتور ظرف ۳ دقیقه ملزم به بررسی علت هشدار حریق و در صورت عدم وجود حریق، فشردن کلید راه‌اندازی مجدد می‌باشد.

۴ – در صورت عدم راه‌اندازی مجدد سیستم توسط کاربر ظرف ۳ دقیقه، آتش‌سوزی قطعی قلمداد شده و سیستم اعلام حریق اجرای برنامه تخلیه اضطراری را به‌منظور تخلیه ساختمان به طور خودکار فعال نموده و شرایط حریق به مراکز بالادستی نظیر آتش‌نشانی و یا اتاق کنترل اعلام می‌گردد.

۵ – در صورت فعال‌شدن آشکارساز دوم در حین زمان ۳ دقیقه مربوط به بررسی علت اعلام حریق توسط کاربر، سیستم اعلام حریق اجرای برنامه تخلیه اضطراری را به‌منظور تخلیه ساختمان به طور خودکار فعال نموده و شرایط حریق به مراکز بالادستی نظیر آتش‌نشانی یا اتاق کنترل اعلام می‌گردد.

۶ – ضروری است سیستم‌های دارای توالی هشدار، امکان توقف اجرای مراحل سیستم توالی هشدار و سپس اجرای فوری برنامه تخلیه اضطراری و اعلام شرایط حریق به مراکز بالادستی نظیر آتش‌نشانی یا اتاق کنترل را در هر زمان دارا باشند.

– نوع هشدار حریق در کاربری‌های مختلف طبق جدول زیر مشخص و سپس مطابق با دستورالعمل‌های ارائه شده انتخاب و جانمایی می‌گردد.

 

 

۱. هشدار گفتاری برای کاربری‌های با گنجایش بیش از ۳۰۰ نفر در نظر گرفته شود.

۲ . در دستشویی‌های عمومی، هشدار نوری در نظر گرفته شود.

۳ . بیش از ۵۰۰۰ هزار متر زیر بنا و همچنین ساختمان‌های بلندمرتبه

۴ . بیش از یک‌طبقه یا بیش از یک منطقه حریق.

۵ . در بخش مراقبت‌های ویژه به‌جای هشدار صوتی از هشدار نوری استفاده گردد.

۶ . برای کاربری با بیش از ۲۸۰۰ مترمربع زیربنا یا بیش از سه‌طبقه ارتفاع از تراز زمین.

۷ . همه فضاها به جز اتاق‌ها مجهز به هشدار نوری باشد.

۸ . ساختمان برای سرویس‌دهی به بیش از ۱۶ نفر.

 

9.۲ هشدار صوتی

– حداکثر شدت صدای مجاز تولیدی توسط هشدار صوتی در محیط 110dBA می‌باشد.

– نصب آژیر به‌صورت سقفی یا توکار مجاز می‌باشد.

– به‌منظور محاسبه ساده افت شدت هشدار صوتی متأثر از فاصله از منبع تولید صوت، از روش افت 6dBA نسبت به افزایش دوبرابری فاصله از منبع صوت استفاده می‌گردد. به این شکل که شدت صوت قابل‌ارائه توسط هشدارهای صوتی نظیر آژیرها توسط سازنده در فاصله معینی از آژیر ارائه می‌گردد.

به طور مثال: شدت صدای تولیدی یک آژیر مثلاً 100dBA@1meter , بنابراین در فاصله دو متری آژیر، شدت صوت برابر با 94dBA , در فاصله ۴ متری برابر با 88dBA و در ۸ متری برابر با 82dBA و به همین ترتیب محاسبه خواهد شد.

همچنین در خصوص شدت صدای تولیدی یک آژیر 100dBA@3meter , بنابراین در فاصله ۶ متری آژیر، شدت صوت برابر با 94dBA , در فاصله ۱۲ متری برابر با 88dBA و در ۲۴ متری برابر با 82dBA محاسبه می‌گردد.

– نویز محیطی حاصل از ریزش آب در حمام، در محاسبات نویز محیط در نظر گرفته نمی‌شود.

– حداقل ارتفاع نصب آژیر دیواری از کف اتاق ۲.۳ متر و از سقف حداقل ۱۵۰ میلی‌متر می‌باشد.

– باهدف هماهنگی در محاسبات شدت صوت، افت صدای ناشی از درب‌های دارای عایق‌بندی هوا نظیر درب اصلی ورودی آپارتمان 25dB و درب‌های بدون عایق‌بندی هوا نظیر درب اتاق‌خواب 15dB در نظر گرفته شود. لازم به توضیح است همچنان بهترین روش اندازه‌گیری افت شدت صدا استفاده از دستگاه ویژه سنجش صوت می‌باشد.

– جدول زیر نشانگر نویز متوسط محیط در محاسبات شدت هشدار صوتی در ساختمان‌ها قابل‌استفاده می‌باشد بااین‌وجود بهترین حالت جهت طراحی، اندازه‌گیری نویز محیط توسط دستگاه‌های مخصوص می‌باشد.

 

 

NFPA72

– در محاسبات مربوط حداکثر نویز محیط، صداهای تکرارشدنی با ماندگاری بیش از ۶۰ ثانیه در نظر گرفته می‌شود.

– حداقل صدای آژیر در حالت هشدار عمومی برابر با 15dB بیش از متوسط نویز محیطی یا 5dB بیش از حداکثر نویز محیط با ماندگاری بیش از ۶۰ ثانیه، هرکدام بیشتر باشد در نظر گرفته می‌شود. (در مقیاس dBA)

– حداقل صدای آژیر در حالت هشدار خصوصی برابر با 10dB بیش از متوسط نویز محیطی یا 5dB بیش از حداکثر نویز محیط با ماندگاری بیش از ۶۰ ثانیه، هرکدام بیشتر باشد در نظر گرفته می‌شود. (در مقیاس dBA)

– حداقل صدای آژیر در تمامی نقاط اتاق‌خواب برابر با 15dB بیش از متوسط نویز محیطی یا 5dB بیش از حداکثر نویز محیط با ماندگاری بیش از ۶۰ ثانیه، هرکدام بیشتر باشد و با درنظرگرفتن حداقل شدت صدای 75dB (در مقیاس dBA)

 

BS5839

– حداقل شدت صدای هشدار صوتی برابر با 65dBA , در نظر گرفته می‌شود.

– برای کاربری نظیر دستگاه پله، اتاق با مساحت کمتر از ۶۰ مترمربع و نقاطی با دسترسی محدود، شدت صوت حداقل 60dBA مورد قبول می‌باشد.

– در محیط‌هایی دارای نویز محیطی بیش از با 60dBA با ماندگاری بیش از ۳۰ ثانیه، حداقل شدت صوت هشدار صوتی موردنیاز برابر یا بیش از 5dBA بیشتر از نویز محیط در نظر گرفته شود.

– حداقل صدای آژیر در تمامی نقاط اتاق‌خواب 75dB می‌باشد.

 

9.۳ هشدار نوری

– حداکثر شدت نور آلارم نوری 1000cd می‌باشد.

– حداکثر سرعت خاموش و روشن‌شدن (فلاش) در هشدار نوری ۲ بار در ثانیه و حداقل آن یک‌بار در ثانیه می‌باشد.

– حداقل ارتفاع نصب هشدار نوری دیواری، ۲ متر و حداکثر ۲.44 متر از کف اتاق می‌باشد و درصورتی‌که ارتفاع اتاق کمتر از حداقل ارتفاع مجاز می‌باشد، هشدار نوری در فاصله ۱۵۰ میلی‌متری سقف نصب گردد.

– باتوجه‌به وجود هشدارهای نوری در دو نوع مخصوص نصب سقفی و دیواری، ضروری است جانمایی هر یک در حالت هشدار عمومی طبق جداول زیر انجام گردد.

 

 

توضیح:

جدول جانمایی هشدار نوری از نوع نصب دیواری، بر اساس جانمایی هشدار نوری در فاصله مساوی از دو سمت (وسط) دیوار تنظیم گردیده است لذا در صورت جانمایی در محلی غیر از وسط دیوار، در اتاق‌های مربع‌شکل و یا جانمایی در اتاق‌های غیرمربع، جانمایی بر مبنای فاصله از دورترین دیوار مقابل یا دوبرابر فاصله از دورترین دیوار مجاور هر کدام بیشتر بود طبق جدول انجام گردد.

– در اتاق‌های غیر مربع‌شکل، جانمایی به دو صورت زیر انجام می‌گردد:

۱ . درنظرگرفتن اتاق به‌صورت مربع با فرض برابری اضلاع به ابعاد بزرگ‌ترین ضلع اتاق و سپس استفاده از جدول.

۲ . تقسیم اتاق به قسمت‌های مربع‌شکل کوچک و جانمایی هشدار نوری برای هر یک از مربع‌ها.

– در صورت وجود اتاق با ارتفاع بیش از 9.۱ متر ضروری است هشدار نوری از نوع سقفی در ارتفاع کمتر از 9.۱ متری نصب، و یا از انواع نصب دیواری استفاده گردد.

– هشدارهای نوری سقفی و دیواری به‌گونه‌ای جانمایی گردد که قابل دید از تمامی نقاط اتاق باشد.

– جدول نصب هشدار نوری سقفی بر اساس جانمایی در مرکز اتاق مربع‌شکل تنظیم گشته است لذا در صورت وجود اتاق غیرمربع یا جانمایی در محلی به‌غیراز مرکز اتاق، ضروری است ابعاد اتاق بر اساس دوبرابر فاصله محل هشدار نوری از دورترین دیوار محاسبه و سپس از جدول استفاده گردد.

– جانمایی هشدار نوری در راهروها با عرض حداکثر ۶.۱ متر با رعایت موارد زیر طبق جداول جانمایی اتاق و برای راهروهای عریض‌تر طبق جداول جانمایی در اتاق انجام گیرد:

۱ . حداقل نور هشدار نوری در راهرو 15cd می‌باشد.

۲ . حداکثر فاصله جانمایی هشدار نوری از انتهای راهرو ۴.۶ متر می‌باشد.

۳ . حداکثر فاصله هشدارهای نوری از هم ۳۰.۵ متر در نظر گرفته شود.

۴ . استفاده از انواع هشدار نوری با نصب سقفی و دیواری مجاز می‌باشد.

۵ . در صورت وجود موانع دید مستقیم نظیر درب، یا تغییر ارتفاع راهرو، در قسمت به‌عنوان یک بخش جداگانه در نظر گرفته شود.

۶.  هشدار نوری دیواری مجاز به جانمایی روی دیوار انتهای راهرو یا دیوارهای جنبی راهرو می‌باشد.

– جانمایی هشدار نوری در اتاق‌خواب با رعایت موارد زیر انجام گیرد:

۱. استفاده از هشدارهای نوری جانمایی شده در آشکارسازها مجاز می‌باشد.

۲. در صورت قرارگیری هشدار نوری در فاصله کمتر از ۶۰ سانتی‌متری سقف، ضروری از هشدار نوری با شدت نور حداقل 177cd استفاده شود.

۳. در صورت قرارگیری هشدار نوری در فاصله برابر یا بیش از ۶۰ سانتی‌متری سقف، استفاده از هشدار نوری با شدت نور حداقل 110cd مجاز می‌باشد.

۴. در صورت جانمایی هشدار نوری در اتاق با ابعاد بیش از ۴.  متر، هشدار نوری در فاصله حداکثر ۴.9 متر از بالشت تختخواب جانمایی گردد.

 

۱۰. درگاه‌های کنترل شرایط اضطراری

 

۱۰.۱ کلیات

– استفاده از سیستم اعلام حریق جهت کنترل سیستم‌های زیر در موقع حریق مجاز می‌باشد.

۱ . سیستم آزادسازی درب‌های باز نگه داشته شده.

۲ . باز کردن درب‌های قفل شده در مسیر فرار.

۳ . کنترل آسانسور در شرایط حریق.

۴ . کنترل سیستم‌های هوارسان.

– عملکرد سیستم کنترل شرایط اضطراری به‌صورت خودکار مجاز می‌باشد.

– اجرای سناریوی کنترل شرایط اضطراری نباید منجر به قطع ارتباط ما بین سیستم اعلام حریق و سایر سیستم‌های تحت نظارت سیستم اعلام حریق گردد.

– ضروری است رله کنترل سیستم‌های تحت نظارت سیستم اعلام حریق، حداکثر در فاصله یک متر از تابلو کنترل سیستم تحت کنترل جانمایی گردد.

– ضروری است مدارات با کاربرد کنترل شرایط اضطراری، حدفاصل مرکز کنترل یا درگاه کنترل تا رله کنترل تحت نظارت قرار گرفته و در صورت بروز اشکال در مدارات، توسط مرکز کنترل تشخیص و اعلام گردد.

 

۱۰.۲ سیستم رهاسازی درب‌های باز

– ارتباط سیستم آزادسازی درب‌های باز نگه داشته شده با سیستم اعلام حریق، به‌منظور اطمینان از بسته‌شدن خودکار درب‌ها و متعاقباً کامل‌شدن منطقه حریق انجام می‌گردد.

– اجزای سیستم عبارت‌اند از آشکارساز دودی نقطه‌ای، باز نگه دارنده الکتریکی درب و آرام‌بند می‌باشد.

– در صورت استفاده از باز نگه دارنده‌های آهنربایی از نوعی که با قطع برق، درب را آزاد می‌نمایند، درنظرگرفتن منبع تغذیه اضطراری الزامی نمی‌باشد.

 

۱۰.۳ سیستم رهاسازی درب‌های قفل

– به‌منظور تضمین دردسترس‌بودن مسیر فرار، ضروری است کنترل تمامی قفل‌های الکتریکی مربوط به درب‌های قفل شده با قفل الکتریکی موجود در مسیر فرار توسط سیستم اعلام حریق انجام گردد.

– به‌منظور تضمین باز بودن درب‌های دارای قفل الکتریکی در زمان حریق، برق اضطراری با قابلیت باز نگه‌داشتن درب‌ها برای حداقل ۳ دقیقه پیش‌بینی گردد.

– ضروری است کلیه درب‌های موجود در مسیر فرار دارای قفل الکتریکی، تا زمان بازیابی مجدد (RESET) مرکز کنترل, باز نگاه‌داشته شود.

 

۱۰.۴ کنترل آسانسور

– اجرای سناریوی کنترل شرایط اضطراری نباید موجب قطع برق موردنیاز برای روشنایی یا کارکرد آسانسور گردد.

– تمامی آشکارسازهای مرتبط با سیستم فراخوان آسانسور، توسط مرکز کنترل اعلام حریق ساختمان کنترل گردد.

– به جز کلید دستی مخصوص، فقط آشکارسازهای جانمایی شده در لابی آسانسور، شفت آسانسور، موتورخانه آسانسور و تجهیزات خاموش‌کننده آسانسور مجاز به فراخوان آسانسور برای آتش‌نشان هستند.

– نصب یک عدد آشکارساز دودی حدفاصل ۱.۵ متری آسانسور جهت فراخوان آسانسور الزامی است.

– در آسانسورهای دارای بازشو به فضای باز نیازی به درنظرگرفتن آشکارساز دود نمی‌باشد.

– در صورت عدم امکان جانمایی آشکارساز دود به دلیل شرایط محیطی، استفاده از سایر انواع آشکارسازها بلامانع است.

– در صورت تشخیص حریق توسط آشکارسازهای جانمایی شده در شفت آسانسور، موتورخانه یا اتاق کنترل، به‌منظور اطلاع‌رسانی در خصوص ایمن نبودن آسانسور به آتش‌نشان، ضروری است آشکارسازهای مذکور به‌عنوان منطقه تشخیص حریق جداگانه از محل مرکز کنترل قابل‌مشاهده باشد.

– فراخوان آسانسور به تراز تخلیه در صورت محقق‌شدن هر یک از شرایط زیر انجام گردد:

۱ . فعال‌شدن هر یک از آشکارسازهای جانمایی شده در لابی آسانسور طبقات به جز تراز تخلیه

۲ . فعال‌شدن هر یک از آشکارسازهای جانمایی شده در موتورخانه یا اتاق برق آسانسور، درصورتی‌که مکان‌های مذکور در تراز تخلیه ساختمان نباشند.

– فراخوان آسانسور به تراز تخلیه جایگزین در صورت محقق‌شدن هر یک از شرایط زیر انجام گردد:

۱ . فعال‌شدن آشکارسازهای جانمایی شده در لابی آسانسور تراز تخلیه

۲ . فعال‌شدن هر یک از آشکارسازهای جانمایی شده در موتورخانه یا اتاق برق آسانسور، درصورتی‌که مکان‌های مذکور در تراز تخلیه ساختمان باشند.

– فعال‌سازی هشدار نوری نوشتاری نشانگر شرایط اضطراری، در داخل کابین آسانسور در صورت فعال‌شدن هر یک از آشکارسازهای موتورخانه و اتاق برق آسانسور و لابی‌های آسانسور الزامی است.

 

۱۰.۵ کنترل سیستم‌های هوارسان

– ارتباط سیستم‌های هوارسان نظیر هواساز، تهویه، گرمایش و… با سیستم اعلام حریق به‌منظور خاموش‌کردن دستگاه‌های گردش هوا و کنترل دریچه‌های هوا به‌صورت خودکار و باهدف جلوگیری از انتشار دود از منطقه درگیر حریق به سایر مناطق حریق انجام می‌گیرد.

– روش‌های طراحی و اجرای سیستم مدیرت دود طبق دستورالعمل‌های ویژه این امر انجام و کنترل آن در ساختمان‌های دارای سیستم اعلام حریق توسط این سیستم انجام می‌گیرد.

 

۱۱ بازرسی، تست و نگهداری

 

۱۱.۱ کلیات

– عملیات بازرسی و تست تمامی سیستم‌های اعلام حریق در زمان راه‌اندازی اولیه و مجدد و همچنین دوره بهره‌برداری طبق این فصل (۱۱) الزامی می‌باشد.

– فعالیت‌های دوره بهره‌برداری به‌منظور اطمینان از آماده‌به‌کار بودن سیستم اعلام حریق انجام و شامل سه فعالیت زیر می‌باشد:

۱ – بازرسی

۲ – تست

۳ – تعمیرات

– مالک یا مالکین، بهره‌بردار، هیئت‌مدیره یا سازمان بهره‌بردار ساختمان ملزم به همکاری، هماهنگی و پیگیری انجام فعالیت‌های بازرسی، تست و تعمیرات سیستم اعلام حریق می‌باشد.

– ضروری است عملیات بازرسی، تست و تعمیرات سیستم توسط پرسنل باتجربه و آموزش‌دیده و دارای تأیید کتبی از نمایندگی برند سیستم اعلام حریق نصب شده در ساختمان و دقیقاً طبق چک‌لیست انجام گیرد.

– به‌منظور جلوگیری از واکنش غیرضروری از سوی ساکنین ساختمان، الزامی است کلیه ساکنین قبل از تست از زمان تست آگاهی یابند.

– همراه بودن پلان سیستم اعلام حریق ساختمان، دیاگرام تک‌خطی، جدول علت و معلول و نرم‌افزار و نسخه برنامه سیستم در صورت وجود در زمان انجام بازرسی، تست و تعمیرات الزامی می‌باشد.

– تست سیستم‌های اعلام حریق متصل به سیستم اطفا حریق اتوماتیک باید بعد از حصول اطمینان از عدم تخلیه سیستم اطفای حریق به روش‌هایی نظیر جداسازی سلونوئید فرمان از شیرهای فرمان، بستن شیرهای اصلی و روش‌های دیگر انجام و پس از پایان تست تمامی آنها به حالت اول بازگردانده شوند.

– ضروری است از کارکرد صحیح تمامی تجهیزات اجرای فرمان تخلیه سیستم اطفای حریق اتوماتیک نظیر سلونوئید  ولوها اطمینان حاصل گردد.

– بازه‌های زمانی بازرسی و تست به شرح زیر می‌باشد:

• هفتگی (هر هفت روز یکبار)
• ماهیانه (هر ماه یکبار)
• فصلی (هر سه ماه یکبار)
• نیم ساله (هر شش ماه یکبار)
• سالیانه (هر ۱۲ ماه یکبار)

 

۱۱.۲ بازرسی

– تست سیستم‌های اعلام حریق متصل به سیستم اطفا حریق اتوماتیک باید بعد از حصول اطمینان از عدم تخلیه سیستم اطفای حریق به روش‌هایی نظیر جداسازی سلونوئید فرمان از شیرهای فرمان، بستن شیرهای اصلی و روش‌های دیگر انجام و پس از پایان تست تمامی آنها به حالت اول بازگردانده شوند.

– عملیات بازرسی به‌منظور حصول اطمینان از عدم وجود تغییراتی در تجهیز یا ساختمانی است که مانع کارکرد صحیح تجهیزات می‌باشد، انجام می‌گردد.

– بازه‌های زمانی بازرسی بسته به نوع تجهیز سیستم اعلام حریق طبق جدول زیر انجام می‌گردد.

 

 

۱۱.۳ تست

– هنگامی که هر تجهیزی به سیستم اعلام حریق افزوده می‌گردد، ضروری است کارکرد صحیح آن تست گردد.

– هنگامی که هر تجهیزی از سیستم اعلام حریق حذف می‌گردد، ضروری است سایر تجهیزات به کار خود ادامه دهد.

– ضروری است موارد زیر هنگامی که تغییراتی در نرم‌افزار مرکز کنترل انجام می‌گیرد، اجرا گردد:

۱ . تست تمامی (۱۰۰ درصد) وظایف و عملکردهایی که در ارتباط با تغییرات انجام شده در نرم‌افزار می‌باشد.

۲ . تست ۱۰ درصد از تجهیزاتی که به طور مستقیم تحت‌تأثیر تغییرات انجام شده در نرم‌افزار نبوده است. (حداکثر ۵۰ تجهیز)

۳ . تغییرات انجام شده به طور مقایسه‌ای با نرم‌افزار قبلی تهیه و در مدارک ثبت و ضبط گردد.

– جدول زیر نشانگر روش تست مجاز تجهیزات سیستم اعلام حریق می‌باشد:

 

– تست دوره‌ای تجهیزات و سیستم اعلام حریق طبق جدول زیر انجام می‌گیرد:

 

 

ضروری است در هر منطقه اعلام حریق در هر دوره تست دو یا تعداد بیشتر آشکارساز تست شده و در دوره بعدی آشکارسازهایی تست شود که در دوره‌های قبلی تست نگردیده است به‌نحوی‌که پس از ۵ سال تمامی آشکارسازهای موجود در سیستم اعلام حریق تست شده باشد.

– ضروری است مدارات دارای نظارت در سیستم اعلام حریق طبق جدول زمانی، از نظر توانایی تشخیص اتصال باز، اتصال کوتاه و اتصال زمین تست گردد.

 

۱۱.۴ نگهداری

– نگهداری سیستم شامل سرویس دوره‌ای و مقطعی تجهیزات می‌باشد.

– سرویس تجهیزات بر اساس دستورالعمل سازنده انجام گیرد.

– بازه زمانی سرویس‌ها بسته به نوع تجهیز و شرایط محیطی متفاوت می‌باشد.

 

۱۱.۵ بایگانی

– ضروری است کلیه فرایند انجام شده در مراحل بازرسی، تست و نگهداری سیستم در قالب چک‌لیست‌های تکمیل شده مربوط به هر بخش، برای حداقل ۵ سال حفظ و نگهداری گردد.

– تمامی مدارک در دو نسخه شامل یک نسخه در محل پروژه و یک نسخه نزد متولی فرایند بازرسی، تست و نگهداری حفظ می‌گردد.

 

۱۲ خلاصه ضوابط

 

NFPA72 12.1 

پارتیشن

– در فضاهای تفکیک شده توسط پارتیشن، درصورتی‌که فاصله بالای پارتیشن تا سقف کمتر از ۱۵ درصد کل ارتفاع اتاق باشد، پارتیشن معادل دیوار کامل از کف تا سقف در نظر گرفته می‌شود.

 

 

– در صورت احراز تمامی شرایط زیر در سقف‌های شبکه‌ای باز، نیازی به درنظرگرفتن آشکارساز برای زیر سقف شبکه‌ای نمی‌باشد:

۱. ابعاد شبکه‌ها برابر یا بیشتر از ۶,۴ میلی‌متر باشد.

۲. ضخامت متریال ساخت شبکه بیش از ۶,۴ میلی‌متر نباشد.

۳. حداقل ۷۰ درصد از مساحت سقف باز باشد.

 

آشکارساز حرارتی

– آشکارسازهای حرارتی باید به‌گونه‌ای انتخاب گردد که دمای تشخیص حریق آن حداقل ۱۱ درجه بیش از حداکثر دمای سقف اتاق باشد.

– حداقل فاصله افقی نصب آشکارساز حرارتی نقطه‌ای به سقف، ۱۰۰ میلی‌متر از دیوار و در صورت نصب آن به دیوار، حدفاصل ۱۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌متری از سقف می‌باشد.

– تمامی ضرایب کاهنده شعاع پوشش آشکارساز شامل ضرایب تیر و بیم، سقف شیب‌دار و ارتفاع برای جانمایی در نظر گرفته می‌شود.

– حداقل شعاع پوشش آشکارساز حرارتی ۰٫۲۸ ارتفاع کف تا سقف می‌باشد.

جانمایی آشکارساز حرارتی در سقف‌های دارای بیم سقفی و تیر:

۱. بیم و تیر با عمق کمتر از ۱۰۰ میلی‌متر به‌عنوان سقف صاف درگرفته می‌شود.

۲. در سایر موارد از جدول زیر پیروی گردد

 

– سقف شیب‌دار:

۱. جهت سقف‌های با شیب کمتر از ۳۰ درجه معیار محاسبه پوشش آشکارساز، حداکثر ارتفاع سقف است.

۲. جهت سقف‌های با شیب برابر یا بیش از ۳۰ درجه، معیار محاسبه پوشش آشکارساز، برای آشکارسازهای در نظر گرفته شده در بالاترین ارتفاع، حداکثر ارتفاع سقف و برای سایر آشکارسازها میانگین ارتفاع سقف یا حداکثر ارتفاع سقف می‌باشد.

۳. معیار محاسبه سطح پوشش آشکارساز، تصویر سقف بر سطح افقی پایین آن می‌باشد.

۴. اولین ردیف آشکارسازها حدفاصل ۰.  تا ۰٫۹ متری بالاترین ارتفاع سقف جانمایی و در صورت نیاز به ردیف‌های بیشتری از آشکارسازها در سایر سطوح، جانمایی تا ایجاد پوشش کامل ادامه می‌یابد.

 

 

– تأثیر ارتفاع سقف بر جانمایی آشکارساز حرارتی:

ضروری است برای جانمایی آشکارساز در سقف‌های با ارتفاع بیش از ۳ متر تا 9.۱ متر، ضریب کاهش پوشش طبق جدول زیر در نظر گرفته شود.

 

 

توضیح: جدول بالا برای آشکارساز حرارتی خطی و افزایشی خطی تیوپ پنوماتیکی کاربرد ندارد.

– آشکارساز حرارتی خطی, در محدوده ۵۰ سانتی‌متر از سقف، قابل‌نصب بر روی دیوار می‌باشد.

 

آشکارساز دودی

– در انتخاب آشکارسازهای دودی ضروری است دمای محیط، رطوبت و سرعت جابه‌جایی هوای محل جانمایی، بررسی و آشکارساز متناسب با شرایط محیطی محل انتخاب گردد.

– نصب آشکارسازهای دودی نقطه‌ای، بدون رعایت فاصله حداقلی از دیوارها در زیر سقف، و تا فاصله حداکثر ۳۰۰ میلی‌متری سقف، بر روی دیوار مجاز هستند.

– حداکثر شعاع پوشش آشکارساز دودی در سقف صاف ۶.۵ متر بوده و هیچ قسمتی از اتاق نبایستی خارج از این محدوده پوشش قرار گیرد.

– جانمایی آشکارساز دود نقطه‌ای در سقف‌های صاف دارای بیم و تیر طبق جدول زیر انجام گیرد:

 

 

– جانمایی آشکارساز دود نقطه‌ای در سقف‌های شیب‌دار دارای بیم و تیر طبق جدول زیر انجام گیرد:

توضیح: ارتفاع سقف تا کف معیار در محاسبات سقف شیب‌دار، میانگین ارتفاع ابتدا و انتهای شیب تا کف اتاق می‌باشد.

– اولین ردیف آشکارسازها حدفاصل ۰٫۹ متری اوج ارتفاع سقف جانمایی می‌گردد.

– فضاهای مربوط به سقف و کف کاذب همانند یک اتاق مستقل در نظر گرفته شده و کلیه قوانین در جانمایی آشکارسازها برای آنها رعایت می‌گردد.

– در صورت استفاده از فضای سقف و کف کاذب به‌عنوان بخشی از سیستم هوارسان، رعایت نکات ذکر شده در بخش سیستم‌های تأمین هوا ضروری می‌باشد.

– حداکثر فاصله آشکارسازهای دودی خطی در فضاهایی با سقف صاف 18.۳ متر از یکدیگر, ۵۰ درصد این مقدار از دیوارهای جنبی و ۲۵ درصد آن از دیوارهای پشتی در نظر گرفته شود.

 

 

هشدار حریق

– در محاسبات مربوط حداکثر نویز محیط، صداهای تکرارشدنی با ماندگاری بیش از ۶۰ ثانیه در نظر گرفته می‌شود.

– حداقل صدای آژیر در حالت هشدار عمومی برابر با 15dB بیش از متوسط نویز محیطی یا 5dB بیش از حداکثر نویز محیط با ماندگاری بیش از ۶۰ ثانیه، هرکدام بیشتر باشد در نظر گرفته می‌شود. (در مقیاس dBA)

– حداقل صدای آژیر در حالت هشدار خصوصی برابر با 10dB بیش از متوسط نویز محیطی یا 5dB بیش از حداکثر نویز محیط با ماندگاری بیش از ۶۰ ثانیه، هرکدام بیشتر باشد در نظر گرفته می‌شود. (در مقیاس dBA)

– حداقل صدای آژیر در تمامی نقاط اتاق‌خواب برابر با 15dB بیش از متوسط نویز محیطی یا 5dB بیش از حداکثر نویز محیط با ماندگاری بیش از ۶۰ ثانیه، هرکدام بیشتر باشد و با درنظرگرفتن حداقل شدت صدای 75dB . (در مقیاس dBA)

 

 

۱۲.۲ BS5839

کلیات

– نصب آشکارساز حریق حدفاصل ۵۰ سانتی‌متری دیوار، پارتیشن و همچنین تیر و بیم سقفی، کانال و موانع رسیدن دود و حرارت به آشکارساز، با عمق بیش از ۲۵ سانتی‌متر و طول بیش از یک متر، مجاز نمی‌باشد.

– در صورت وجود تیر و بیم سقفی، کانال و موانع رسیدن دود و حرارت به آشکارساز با عمق برابر یا کمتر از ۲۵ سانتی‌متر، جانمایی آشکارساز در فاصله حداقل دوبرابر عمق مانع از مانع مجاز می‌باشد.

– در صورت وجود پارتیشن یا قفسه حدفاصل ۳۰ سانتی‌متری سقف اتاق، پارتیشن یا قفسه به‌صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز جانمایی می‌گردد.

– در صورت وجود موانعی نظیر تیر و بیم سقفی با عمق بیش از ۱۰ درصد ارتفاع سقف تا کف اتاق و سقف یا کف کاذب، مانع به‌صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز جانمایی می‌گردد.

– آشکارساز باید به‌گونه‌ای جانمایی گردد که در محدوده ۵۰ سانتی‌متری آن هیچ‌گونه مانع یا تجهیزی وجود نداشته باشد.

– برای سقف‌های شیب‌دار، پوشش آشکارساز تعبیه شده در قله شیب یا نزدیک آن، به‌ازای هر درجه شیب به میزان یک درصد افزایش می‌یابد که حداکثر افزایش آن ۲۵ درصد می‌باشد. همچنین پوشش سایر آشکارسازها، مشابه سقف صاف می‌باشد.

– نصب آشکارساز حریق در اتاق‌های منتهی به مسیرهای فرار، بر روی دیوار نزدیک به درب اتاق و حدفاصل ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلی‌متری سقف مجاز می‌باشد.

– در سقف‌های شبکه‌ای سوراخ‌دار، در صورت احراز تمامی شرایط زیر نیازی به درنظرگرفتن آشکارساز برای زیر سقف شبکه‌ای نمی‌باشد:

۱ . قطر مواد سازنده سقف شبکه‌ای بیش از ۳ برابر کوچک‌ترین سایز منفذ سقف نباشد.

۲ . سایز منافذ شبکه در هیچ جهتی کمتر از ۱۰ میلی‌متر نباشد.

۳ . بیش از ۴۰ درصد از مساحت سقف متشکل از سوراخ‌ها باشد.

 

 

آشکارساز حرارتی

– استفاده از آشکارساز حرارتی Class A1 و Class A2 در کاربری‌هایی با حداکثر دمای محیطی کمتر از ۴۰ درجه سانتی‌گراد، مجاز می‌باشد.

– در کاربری‌هایی با دمای محیطی ۴۰ درجه یا بیشتر، از آشکارسازهای حرارتی Class B تا G استفاده می‌گردد.

– برای سقف‌های شیب‌دار، پوشش آشکارساز حرارتی تعبیه شده در قله شیب یا نزدیک آن، به‌ازای هر درجه شیب یک درصد افزایش می‌یابد و حداکثر افزایش آن ۲۵ درصد می‌باشد. همچنین پوشش سایر آشکارسازها مشابه سقف صاف می‌باشد.

– ضروری است در فضاهای مخفی نظیر سقف و کف کاذب و سقف‌های دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های کوچک، حسگر حرارت آشکارساز حرارتی حدفاصل ۲۵ تا ۱۵۰ میلی‌متری سقف قرار گیرد.

– ضروری است در سقف‌های شیب‌دار، اولین ردیف آشکارسازهای حرارتی حدفاصل ۱۵۰ میلی‌متری قله سقف تعبیه گردد.

– در صورت وجود سقف دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های متعدد، یا بیم‌های سقفی متقاطع، جانمایی آشکارساز حرارتی طبق جدول زیر انجام می‌گیرد:

 

 

– در صورت وجود تیر یا بیم‌های سقفی موازی متعدد در سقف اتاق، جانمایی آشکارسازهای حرارتی طبق جدول زیر انجام می‌گیرد:

 

 

توضیح: فاصله آشکارساز حرارتی تا دیوار جنبی برابر با 50 درصد M می باشد.

 

– حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز حرارتی Class A در سقف صاف 9 متر و برای سایر کلاس‌ها ۷.۵ متر می‌باشد.

– در صورت وجود ارتفاع بیشتر در بخش کوچکی از سقف (حداکثر ۱۰ درصد مساحت) حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز حرارتی در آن بخش، برای تمامی کلاس‌ها ۱۰.۵ متر می‌باشد.

– برای سقف‌های شیب‌دار، پوشش آشکارساز تعبیه شده در قله شیب یا نزدیک آن، به‌ازای هر درجه شیب یک درصد افزایش می‌یابد و حداکثر افزایش آن ۲۵ درصد می‌باشد. همچنین پوشش آشکارسازهای حرارتی خطی سایر سطوح، مشابه سقف صاف می‌باشد.

– ضروری است در فضاهای مخفی نظیر سقف و کف کاذب و سقف‌های دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های کوچک، آشکارساز حرارتی خطی حدفاصل ۲۵ تا ۱۵۰ میلی‌متری سقف قرار گیرد.

– ضروری است در سقف‌های شیب‌دار، اولین مسیر آشکارساز حرارتی خطی حدفاصل ۱۵۰ میلی‌متری قله سقف تعبیه گردد.

– در صورت وجود پارتیشن یا قفسه حدفاصل ۳۰ سانتی‌متری سقف اتاق، پارتیشن یا قفسه به‌صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز حرارتی خطی جانمایی می‌گردد.

– در صورت وجود موانعی نظیر تیر و بیم سقفی با عمق بیش از ۱۰ درصد ارتفاع سقف تا کف اتاق و سقف تا کف کاذب، مانع به‌صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز حرارتی خطی جانمایی می‌گردد.

 

آشکارساز دودی

– در فضاهایی با سقف صاف، هیچ نقطه از اتاق نباید بیش از ۷.۵ متر از آشکارساز دودی فاصله داشته باشد.

– ضروری است در فضاهای مخفی نظیر سقف و کف کاذب و سقف‌های دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های کوچک، حسگر دود آشکارساز دودی حدفاصل ۲۵ تا ۶۰۰ میلی‌متری سقف قرار گیرد.

– ضروری است در سقف‌های شیب‌دار، اولین ردیف آشکارسازهای دودی حدفاصل ۶۰۰ میلی‌متری قله سقف تعبیه گردد.

– در صورت وجود سقف دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های متعدد، یا بیم‌های متقاطع، جانمایی آشکارساز دودی طبق جدول زیر انجام می‌گیرد:

 

– در صورت وجود تیر یا بیم‌های موازی متعدد در سقف اتاق، جانمایی آشکارسازهای دودی طبق جدول زیر انجام می‌گیرد:

توضیح: فاصله آشکارساز دودی تا دیوار جنبی برابر با ۵۰ درصد M می‌باشد.

 

– حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز دودی در سقف صاف، ۱۰.۵ متر می‌باشد.

– در صورت وجود ارتفاع بالاتر در بخش کوچکی از سقف )حداکثر ۱۰ درصد مساحت(, حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز دودی در آن بخش، ۱۲.۵ متر می‌باشد.

– حداکثر فاصله آشکارسازهای دودی خطی در فضاهایی با سقف صاف ۱۵ متر از یکدیگر و ۷.۵ متر از دیوارهای جنبی در نظر گرفته شود.

– برای سقف‌های شیب‌دار، پوشش آشکارساز دودی خطی تعبیه شده در قله شیب یا نزدیک آن، به‌ازای هر درجه شیب یک درصد افزایش می‌یابد و حداکثر افزایش آن ۲۵ درصد می‌باشد. همچنین پوشش سایر آشکارسازها، مشابه سقف صاف می‌باشد.

– ضروری است در سقف‌های شیب‌دار، اولین ردیف آشکارسازهای دودی خطی حدفاصل ۶۰۰ میلی‌متری قله سقف تعبیه گردد.

– ضروری است در فضاهای مخفی نظیر سقف و کف کاذب و سقف‌های دارای مجموعه‌ای از تورفتگی‌های کوچک، آشکارساز دودی خطی حدفاصل ۲۵ تا ۶۰۰ میلی‌متری سقف قرار گیرد.

– در صورت نصب آشکارساز دودی خطی در فاصله بیش از ۶۰۰ میلی‌متری سقف، فاصله آشکارساز از دیوارهای جنبی ۱۲.۵ درصد

ارتفاع محل جانمایی آشکارساز از کف اتاق و از آشکارسازهای جنبی ۲۵ درصد ارتفاع محل جانمایی آشکارساز از کف اتاق در نظر گرفته می‌شود.

– در صورت وجود پارتیشن یا قفسه حدفاصل ۳۰ سانتی‌متری سقف اتاق، پارتیشن یا قفسه به‌صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز جانمایی می‌گردد.

– در صورت وجود موانعی نظیر تیر و بیم سقفی با عمق بیش از ۱۰ درصد ارتفاع سقف تا کف فضا، مانع به‌صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز جانمایی می‌گردد.

– حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز دودی خطی در سقف صاف، ۴۰ متر می‌باشد.

– در صورت وجود ارتفاع بالاتر در بخش کوچکی از سقف (حداکثر ۱۰ درصد مساحت) حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز دودی خطی در آن بخش، ۴۳ متر می‌باشد.

 

هشدار حریق

– حداقل شدت صدای هشدار صوتی برابر با 65dBA , در نظر گرفته می‌شود.

– برای کاربری نظیر دستگاه پله، اتاق با مساحت کمتر از ۶۰ مترمربع و نقاطی با دسترسی محدود، شدت صوت حداقل 60dBA مورد قبول می‌باشد.

– در محیط‌هایی دارای نویز محیطی بیش از با 60dBA با ماندگاری بیش از ۳۰ ثانیه، حداقل شدت صوت هشدار صوتی موردنیاز برابر یا بیش از 5dBA بیشتر از نویز محیط در نظر گرفته شود.

– حداقل صدای آژیر در تمامی نقاط اتاق‌خواب 75dB می‌باشد.