بهترین راهنمای سرویس و نگهداری سیستم اعلام و اطفای حریق

سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق

روش نگهداری از سیستم اعلام حریق (سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق) دارای اصولی است که اگر نادیده گرفته شود موجب زیان‌های مالی و در مواردی موجب بروز آسیب‌های جانی جبران ناپذیری می‌شود. عملکرد صحیح یک سیستم اعلام حریق می‌تواند توسط خاک، گردوغبار یا خرابکاری در آن سیستم به خطر بیفتد.

اگر هم اکنون در حال بازسازی تأسیسات اعلام حریق خود هستید، سیستم اعلام حریق ساختمان شما نیز ممکن است در اثر آوار و حوادث تخریب شوند.

بازرسی، آزمایش و سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق ساختمان می‌تواند به شما کمک کند تا بر این مشکلات غلبه کنید و اطمینان حاصل کنید که سیستم به درستی کار می‌کند. نحوه صحیح نصب سیستم اعلام حریق یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که بعد از انتخابِ درست سیستم انجام می‌دهیم. ولی آیا کار همین جا اینجا خاتمه می‌یابد؟

سرویس و نگهداری سیستم اعلام و اطفای حریق یکی از برنامه‌های مدونی است که بعد از نصب تازه شروع می شود.

با توجه به اهمیتی که از نحوه نگهداری سیستم اعلام حریق(سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق)  در بالا بیان کردیم می‌خواهیم در این مقاله در مورد روش نگهداری از سیستم اعلام حریق توضیحاتی را بیاوریم. البته به این نکته توجه داشته باشید که بازدید و تست سیستم های اعلام حریق نیازمند افراد متخصص است و برای این کار از افراد غیر مجرب نباید استفاده شود زیرا ریسک خطر بالا میرود.

همانطور که اشاره کردیم در طول زمان امکان دارد سیستم های اعلام حریق دچار نقص هایی جزئی یا کلی شوند پس بازدید دوره ای از سیستم ها یک ضرورت اجتناب ناپذیر و پیوسته است علاوه بر همه اینها نگهداری درست از سیستم ها نیز در عمر سیستم می‎تواند بسیار تاثیرگذار باشد.

هر چند وقت یکبار برنامه سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق را انجام بدهیم؟

تعداد دفعات چک کردن سیستم های اعلام حریق بر اساس ارزیابی ریسک است و این مورد به میزان خطر آتش سوزی منطقه و نوع سیستم شما بستگی دارد.

به طور کلی دو الی سه بار در سال سیستم نیاز به چک کردن دارد ولی همانطور که گفتیم این موارد با توجه به انواع سیستم اعلام حریق به آدرس پذیر یا متعارف بودن سیستم یا مواردی مثل دستی و اتوماتیک بودن و نوع سیستم اعلام حریقی که نصب شده است نیز در روش نگهداری از سیستم اعلام حریق تاثیرگذار است ولی در هر صورت این تاخیر این بازدید به هیچ عنوان نباید از شش ماه بیشتر بگذرد.

سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق و تک تک بخش های سیستم مثل پنل ها، شستی ها، دتکتورها، آژیر فلاشرها و … نیاز به مراقبت جداگانه و همچنین برنامه مراقبتی متفاوتی دارند که شامل مراقبت های هفتگی، ماهیانه و سالانه می‌باشد که البته شرایط نگهداری هر یک از سیستم ها را معمولا می توان از دفترچه های  دستورالعمل های خود شرکت تولید کننده متوجه شد ولی با توجه به اهمیت این امر به طور کلی و به زبان ساده نحوه نگهداری از سیستم اعلام حریق را بیان خواهیم کرد.

تعمیر و نگهداری سیستم اعلام حریق

آیا از سن و سابقه نگهداری سیستم اعلام حریق خود اطلاع دارید؟ روش سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق در سنین مختلف با یکدیگر متفاوت است؛ مثلا یک سیستم زیر 5 سال معمولاً نیاز به تعمیر و نگهداری زیادی ندارد و اگر خراب شود، احتمالاً به دلیل روش‌های نصب ضعیف آن یا گذرا بودن ولتاژ اتفاق افتاده است.

یک سیستم اعلام حریق بین 5 تا 10 سال نیز ممکن است به دلیل عوامل محیطی مشکلاتی ایجاد کند. دما و رطوبت و همچنین نوسانات ولتاژ می تواند آلارم های کاذب آزار دهنده ای ایجاد کند که قاعدتاً به شما می‌گوید که در پیچ و تاب های سیستم شما مشکلی ایجاد شده است که شما باید آن را بررسی کنید و در صورت نیاز آن را سرویس و تعمیر کنید.

یا به طور مثال اگر سیستمی بین 10 تا 15 ساله باشد می‌تواند کارکرد نسبتا قابل قبولی ارائه بدهد ولی دیگر از سیستم های بالای 15 سال نمی‌توان انتظار زیادی داشت که به صورت عالی و پیوسته کار کنند.

اگرچه سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق به طور مدون و مناسب می‌تواند عمر سیستم را افزایش دهد ولی با این حال بهتر است روی سیستم های بالای 15 سال خیلی حساب باز نکنید و هرچه سریعتر اقدام به تعویض آن ها با یک سیستم جوان تر نمایید.

استاندارد چک لیست سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق شامل چه چیزهایی است؟

پیش از خواندن چک لیست سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق یک سری موارد را با هم مرور می‌کنیم که می‌تواند کمک شایانی به نگهداری درست و عمر طولانی سیستم شما داشته باشد.

• هر روز بررسی کنید تا مطمئن شوید سیستم اعلام به درستی کار می کند. مشکلات و خرابی ها را ثبت و سپس آنها را برطرف کنید.
• با سیستم هایی که دارای مناطق متعدد (بیش از 13) هستند، هر هفته بیش از یک منطقه را آزمایش کنید.
• گزارش هفتگی از نقص ها تهیه کنید و به فرد مناسب برای رفع هر گونه مشکل اطلاع دهید.
• به صورت هفتگی، قطع شدن صدای زنگ هشدار یا سیگنال های انتقال را بررسی کنید تا خطایی درآن وجود نداشته باشد.
• هر چهار ماه یکبار، مطمئن شوید که هیچ مانعی در اطراف آشکارسازها وجود ندارد.
• باتری ها و اتصالات را هر سه ماه یکبار بررسی کنید و در صورت نیاز تعویض کنید.
• یک بازرسی سالانه از اتصالات و تجهیزات کابل ترتیب دهید و تأیید کنید که همه ی آنها ایمن و محافظت شده هستند و آسیبی ندیده اند. و بدون نقص کار میکنند.
• و در نهایت، اطمینان حاصل کنید که یک فرد صالح سیستم شما را به صورت سالانه بررسی می کند، حتی اگر مراحل سه ماهه انجام شده باشد. این شامل بررسی و چک کردن آشکارسازها (دتکتورها) برای عملکرد صحیح نیز می‌شود.

تعمیر و نگهداری سیستم اطفا حریق

همانطور که اطلاع دارید، نگهداری و تعمیرات (maintenance)، به مجموعه فعالیت‌ها و اقداماتی که به منظور آماده‌ به‌ کار نگهداشتن تجهیزات در سطح قابل قبول از نظر عملیاتی (نگهداری) و یا بازگرداندن تجهیزات معیوب به چرخه استفاده و بهره‌برداری، اطلاق می‌شود و نتیجه مورد انتظار از این اقدامات، ایجاد آمادگی، حفظ قابلیت عملیاتی، تداوم و استمرار عملیاتی تجهیزات برای شرایط تعریف شده خواهد بود.

استانداردNFPA25 Standard for Inspection ,Testing and Maintenance of Water-Based fire protection systems بطور کامل به نحوه  بازرسی، تست، نگهداری و تعمیرات این تجهیزات پرداخته و تمامی اقدامات لازم برای مهیا نمودن و حفظ سیستم در همان شرایط و سطح عملکردی طراحی شده را، تشریح می‌نماید.

در سیستم لوله تر (wet pipe sprinkler system)  اسپرینکلرها به شبکه لوله‌کشی دارای آب متصل هستند و به محض فعال‌شدن اسپرینکلر، آب فوراً تخلیه و پخش میشود. از امتیازات این سیستم می‌توان به سرعت بالا و هزینه‌های پایین نصب، نگهداری و تعمیرات اشاره کرد.

در اکثر مناطقی که خطر یخ‌زدگی آب وجود ندارد، سیستم تر اولین انتخاب طراحان این کار  خواهد بود و اطمینان از صحت عملکردی و حفظ شرایط مطلوب این سیستم اطفاء حریق تنها با انجام یک پروسه صحیح نگهداری و تعمیرات موثر بدست خواهد آمد.

بازرسی های مهم

اسپرینکلرها

(Sprinklers)اسپرینکلرها می‌بایست سالیانه مورد بررسی کارشناسان و افراد مختصص در این باره قرار گرفته و عاری از هرگونه خوردگی (زنگ زدگی)، رنگ، مواد خارجی و صدمه فیزیکی بوده و متناسب با نوع آنها e.g. upright , pendant sidewall به‌طور صحیح نصب شده باشند.

درصورتی‌که دارای هر یک مشکلات فوق باشند، حتماً باید تعویض و یا اصلاح شوند و هرگونه انسداد و گرفتگی مسیر پاشش آن نیز برطرف شود.

( برای تعرفه سرویس و نگهداری سیستم اعلام حریق کلیک کنید. )

درخصوص سرویس و نگهداری قطعات یدکی و موجودی انبار نیز موارد ذیل بایستی سالیانه کنترل گردد:

1. متناسب بودن تعداد و نوع اسپرینکلرها.
2. آچارهای مخصوص آچارکشی انواع اسپرینکلرهای بکاررفته در سیستم.

لوله‌ها و اتصالات

(Pipe &Fittings) لوله‌ها و اتصالات بکاررفته باید هر سال کنترل شده و در وضعیت مطلوبی باشند. عاری از هرگونه آسیب مکانیکی، نشتی، خوردگی و ناهم‌راستایی (عدم انطباق) بوده و هیچ‌گونه بار خارجی بر آنها وارد نگردد.

 بست‌ها و آویزها

(Hangers and Seismic Braces) جنس و سایز لوله، نوع مصالح ساختمان، احتمال وقوع زلزله و…… از عواملی هستند که در انتخاب نوع بست‌ها وفاصله بین آنها تاثیر می‌گذارند. در فرایند بازرسی باید توجه داشت که هیچ‌کدام از نگهدارنده‌ها نباید آسیب فیزیکی دیده و یا شل باشند. درصورت صدمه و یا لقی اقدام لازم، تعویض یا بستن مجدد آنهاست.

 گیج‌ ها

(Gauges) تمامی فشارسنج‌ها بایستی ماهیانه چک شده تا وضعیت مناسب خود را حفظ و فشار تغذیه آب از شبکه را به‌طور دقیق نشان دهند.

 سازه

(Buildings) سالانه و پیش از شروع فصل سرما می‌بایست تمام بخش‌های ساختمانی که در آن سیستم اطفاء اسپرینکلر تعبیه شده، اعم از پنجره‌های دیواری و سقفی، درها، سیستم تهویه، منافظ و… مورد بررسی قرار بگیرند تا آب موجود در سیستم اسپرینکلر تر، منجمد نگردیده و میزان گرمایش (انرژی) موردنیاز برای ایجاد دمای حداقل ⁰c 4.4  آماده باشد.

 تجهیزات هشداردهنده

(Alarm Devices) این تجهیزات ازجمله: زنگ اخبارهای مکانیکی و پرشر سوئیچ و ….. می‌بایست هر سه ماه یکبار بازدید و صحت آنها بدون هرگونه آسیب فیزیکی تأیید شود.

 هیدرولیک سیستم

(Hydraulic nameplate) هرسه ماه یکبار بررسی شود.

 اتصالات آتش‌نشانی

(Hose Connections) براساس استاندارد سالیانه مورد بازدید و کنترل قرار گیرند.

 شیرهای کنترل

(Control valves)لازم بذکر است، حداقل یک شیر کنترل فهرست شده می‌بایست بر روی هر سیستم اسپرینکلر نصب شود. مگر آنکه لوله تغذیه‌کننده سیستم اسپرینکلر و شبکه آب فایرباکس آتش‌نشانی (سیستم‌های متشکل از شبکه لوله‌کشی و اتصالات مربوط به شیلنگ‌های آتش‌نشانی که برای اطفاء دستی بکار می‌روند) مشترک باشد.

آنگاه برای هر طبقه نیز یک شیر کنترل نصب گردد تا هنگام تعمیرات سیستم اسپرینکلر، اختلالی در عملکرد شبکه آب آتش‌نشانی وارد نشود. شیرهای فوق ازجمله شیرهای پروانه‌ای و …. بصورت هفتگی و ماهیانه باید بررسی شوند.