ظوابط و دستورالعمل پوشش هاي مقاوم حريق

پیشگفتار

مقاوم‌سازی سازه‌ها به‌عنوان یکی از رکن‌های ایمنی ساختمان‌ها در مقابل آتش را می‌توان از چند ديدگاه کاوش کرد، به تعبيري درصورتی‌که آتش‌سوزی در یک ساختمان اتفاق افتاد، امکان خروج ساکنین در جايگاه اول بسيار اهميت دارد و پس از آن بايد امکان امدادرسانی توسط نیروهاي آتش‌نشانی و گروه‌های امداد و نجات فراهم شود و در آخر، ثبات و دوام ساختمان به‌عنوان سرمایه ملی لازم هست حفظ شود. بالابردن مقاومت سازه‌ها در برابر آتش یکی از مبحث‌های داري اهميت در صنعت ساختمان است. این موضوع در کنار فراهم‌سازی سیستم‌های اعلام و اطفای حریق می‌تواند ضامن ایمنی ساختمان باشد. چنانچه به هر جهتي سیستم اطفای قدرت خود را در خاموش‌کردن آتش ازدست‌داده باشد، سازه مقاوم‌سازی شده استقامت خود را براي فراهم‌سازی زمان امدادرسانی حفظ خواهد نمود، به اين روش که نیروهاي امدادرسانی زمان لازم براي خروج افرادي که در محاصره آتش قرار گرفته‌اند را آماده سازند تا قبل از ريزش ساختمان، امکان خاموش‌کردن آتش فراهم شود. اهمیّت این مسئله در ساختمان‌های بلند که درعمل ابزارهاي آتش‌نشانی به‌صورت مستقیم نمی‌تواند عمل کند، جلوه بیشتري پیدا می‌کند.

 

مبحث ۳ مقررات ملی ایران (ویرایش سال ۱۳۹۵) و همچنین استانداردهای روز جهاني، مقاوم‌سازی سازه‌ها را اقدامي ضروري دانسته و به‌موجب آن تمامي المان‌های سازه‌ای شامل ستون‌ها، تیرهاي اصلی، تیرهاي فرعی، دیوارها و… در تمامی ساختمان‌ها بايستي به روش مناسبی در مقابل آتش مقاوم ساخته شوند. به اين دليل براي اولین قدم، مهندسین طراح پروژه بايد برحسب روال کاربري، تعداد و مساحت طبقه‌ها، سیستم‌سازهای را انتخاب کنند که فراهم‌کننده ضرورت‌های آیین‌نامه‌ای باشد. براي اين  کار در ادامه، مقررات و الزامات مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر آتش معرفي شده است و روش محاسبه اندازه مقاومت لازم هر ساختمان در فصول ۲ و ۳ آورده شده است. کاربران با رجوع  به این دو بخش می‌توانند کلیات مربوطه را بررسي نمایند. علاوه بر اين مراجعه به مجموعه دستورالعمل‌های ارزیابی پوشش‌های معدنی پاشش محافظت‌کننده در برابر آتش براي سازه‌های فولادي براي توضیحات بیشتر و رعایت نکات تکمیلی لازم و ضروري است.

سرویس و نگهداری سیستم اعلام و اطفا حریق

نظر به اینکه هیچ‌گونه آزمایش میدانی براي بررسی عملکرد سیستم مقاوم‌سازی شده وجود ندارد، طراحی، تأمین کالا و اجرا باید مطابق استانداردهاي ملی یا بین‌المللی انجام پذیرد، به‌این‌علت موارد زیر بایستی رعایت شود:

۱ -طراحی مقاوم‌سازی سازه‌ها در برابر آتش می‌باید طبق طراحی ضخامت به‌دست‌آمده از آزمایش آتش در آزمایشگاه معتبر حریق بر اساس یکی از استانداردهاي بین‌المللی زیر انجام گردد:

ASTM E 119 ·

UL 263 ·

BS 476 Part20-21 ·

EN ·

 

و شامل جدول طراحی و گواهینامه فنی از جانب مرکز تحقیقات راه، مسـکن و شـهرسـازي باشـد. لازم به یادآوری اسـت ارائه توضیح و گزارش آزمون مرکز تحقیقات راه، مسـکن و شـهرسـازي به‌تنهایی مورد قبول این سـازمان نمی‌باشد.

توجه: شرکت‌های واردکننده محصولات خارجی علاوه بر ارائه مدارك فنی، می‌باید اقدام به دریافت گواهینامه فنی از جانب مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي کنند و مستندات مربوطه را ارائه نمایند.

۲ –فراهم‌سازی کالا با شرایط خاصی است که ضامن کیفیت و ایمنی استاندارد می‌باشد، به عبارتی علاوه بر استاندارد‌های آتش، کالاي ارائه شده بایستی داراي استانداردهاي پایه زیر هم باشد:

 

دانسیته	ASTM E – 605
مقاومت فشاری	ASTM E – 761
هوازدگی	ASTM E – 859
خوردگی	ASTM E – 937
چسبندگی در برابر  ضربه	ASTM E – 760
تغییر شکل	ASTM E – 759
سختی	ASTM C – 569
رشد قارچ	ASTM G – 21
رفتار آتش‌گیری سطح	ASTM E – 84

 

باتوجه‌به اینکه مواد مقاوم‌سازی شده در موقعیت‌های پنهان ساختمان قرار گرفته‌اند و امکان راهیابی آنها به سیستم‌های تهویه‌مطبوع اجتناب‌ناپذیر خواهد بود، به جهت فراهم‌آوردن سایر شرایط بهداشتی و محیط‌زیست رعایت استانداردهاي زیر لازم و حتمی است:

i.Hazardous Ingredient and Major Component Information (OSHA)

ii.Hazardous Identification

• Emergency over view
• NPCA-HMIS hazard index
• Potential Health Effects (Carcinogenicity Information according to OSHA, IARC & NTP)

iii.First Aid Measures

iv.Fire Fighting Measures

v.Accidental Release Measures

vi.Handling and Storage Information

vii.Exposure Control/Personal Protection

viii.Physical and Chemical Properties

ix.Stability and Reactivity

x.Toxicological Information

xi.Disposal Considerations

xii.Regulatory Information

۴ –ازآنجایی‌که اجراي نامناسب بهترین ماده در نهایت نتیجه مناسب و استانداردي نخواهد داشت، الزامات اجرایی بایستی رعایت شود تا نتیجه نهایی حاصل گردد. همه ساختمان‌ها بایستی اقدامات مقاوم‌سازی را با هماهنگی کامل سازمان آتش‌نشانی انجام دهند. براي این هدف فرم‌های مربوطه در بخش ۳-۵ تهیه شده که بایستی بعد از تکمیل موارد مرتبط به این سازمان ارائه گردد.

 

فصل اول: کلیات

۱-۱ موارد مشمول: همه مقررات این بخش می‌باید براي ساختمان‌های در حال ساخت و ساختمان‌های الحاقی به ساختمان‌های موجود به کار گرفته شود. ساختمان‌هایی که قبل از منتشرشدن این مقررات ساخته شده‌اند می‌باید مطابق بند ۱-۱-۱، ملاحظات خاص آنها رعایت شود. مقررات ارائه شده طبق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران (ویرایش سال ۱۳۹۵) و مجموعه دستورالعمل‌های برآورد پوشش‌های معدنی پاشش محافظت‌کننده در برابر آتش براي سازه‌های فولادي در بخش ۲ ارائه و ضوابط عمومی و اجرایی در بخش ۳ ارائه شده است.

۱-۱-۱ ساختمان‌های ساخته شده: تمامی ساختمان‌هایی که قبل از منتشرشدن این مقررات ساخته شده‌اند و پایان کار مرتبط را دریافت کرده‌اند در صورتی شامل این مقررات هستند که یکی از موردهای  زیر در آنها رخ دهد:

۱-۱-۱-۱ تغییر کاربري در ساختمان‌ها مسبب شود تا محدودیت‌‌های ارتفاع و مساحت مشخص شده در بند ۳-۲ به میزانی که محدودیت بیشتري ایجاد می‌کند، منتقل شود.

۲-۱-۱-۱ تغییرات داخلی ریشه‌ای در ساختمان طوری انجام شود که منتهی به تخریب دیوارهای داخلی گردد.

۳-۱-۱-۱ به ساختمان ساخته شده قبلی طبقاتی اضافه شود یا سطح طبقات افزایش یابد، در این صورت کل ساختمان می‌باید بر اساس ضمائم این فصل بررسی شده و ضوابط آن رعایت شود.

 

فصل دوم: الزامات مقاوم‌سازی ساختمان‌ها بر اساس مبحث سوم مقررات ملی ساختمان

1-2  انواع ساختارها

2-1-1 در این بخش از مقررات، اجزاي ساختمان از منظر قابلیت سوختن و درجه مقاومت در برابر آتش تحت عنوان ساختار دسته‌بندی می‌شوند. مقررات تکمیلی مرتبط به اجزاي غیرسازه‌ای مانند ضوابط دیوارهاي مانع آتش، جداکننده‌ها و پارتیشن‌های غیرباردار داخلی، درهاي مقاوم در مقابل آتش و… در بخش‌های مرتبط ارائه خواهد شد.

۲-۱-۲  بر طبق مقررات این بخش، ازاین‌به‌بعد همه ساختمان‌های در حال ‌ساخت یا ساختمان‌های موجود در حال تغییر (افزایش ارتفاع یا تغییر تصرف)، می‌بایستی در یکی از پنج نوع ساختار تعریف شده در بخش‌های ۲-۱-۳ تا ۶-۱-۲ دسته‌بندی شوند. حداقل درجه‌بندی مقاومت در برابر آتش اجزاي ساختمان باید مطابق با مقادیر تعیین شده در جدول ۳-۱ و براي دیوارهاي خارجی مطابق با مقادیر جداول ۲-۱ و ۲-۲ باشد. دو تفاوت اصلی انواع ساختارها با همدیگر در امکان سوختن مصالح تشکیل‌دهنده و حداقل درجه مقاومت اجزاي آنها در مقابل آتش است. اجزاي ساختمانی گفته شده در جدول ۲-۱ براي ساختارهاي نوع ۱ و ۲ از نوع غیر قابل سوختن بوده و از این منظر از مابقی انواع ساختارها ایمنی بیشتري در مقابل آتش دارند. برخی از ساختارها در جدول ۲-۱ داراي دو زیرگروه (الف) و (ب) هستند که گروه (الف) نسبت به گروه (ب) داراي درجه مقاومت بالاتري در مقابل آتش است.

2-1-3 ساختارهاي نوع ۱ و ۲(غیر قابل سوختن)

ساختارهایی هستند که اجزاي ساختمانی فهرست شده در جدول ۲-۱ در آنها مطابق روش آزمون استاندارد شماره 7271-2 ملی ایران (واکنش در برابر آتش براي مصالح ساختمانی و فراورده‌های ساختمانی – روش‌های آزمون – آزمون قابلیت نسوختن مواد) از مصالح غیر قابل سوختن باشد. اجزاي ساختمانی ساختار نوع ۱ نسبت به نوع ۲ داراي درجه مقاومت بالاتري در مقابل آتش است.

2-1-4 ساختار نوع ۳(ساختار با دیوار خارجی غیر قابل سوختن)

ساختاري است که در آن دیوارهاي خارجی طبق روش آزمون استاندارد شماره ۲-۷۲۷۱ ملی ایران از مصالح غیر قابل سوختن باشد. سایر اجزاي ساختمانی این نوع ساختار می‌تواند از هر نوع مصالح ساختمانی مطابق با استانداردها و مقررات ملی موجود در کشور ساخته شود.

2-1-5 ساختار نوع ۴) ساختمان چوبی سنگین با دیوار خارجی غیر قابل سوختن(

ساختاري است که در آن دیوارهاي خارجی طبق روش آزمون استاندارد شماره ۲-۷۲۷۱ ملی ایران از مصالح غیر قابل سوختن و سایر اجزاي ساختمان از جنس چوب یک‌تکه یا چندلا و بدون فضاهاي پنهان ساختاري (مانند سقف‌های کاذب) باشند.

2-1-6 ساختار نوع ۵(ساختار با اجزاي قابل سوختن) ساختاري است که در آن اجزاي سازه اي و غیر سازه‌اي فهرست شده در جدول ۲-۲ از جنس هر نوع مصالح مطابق با استانداردها و مقررات ملی باشد. مصالح قابل سوختن نیز می‌تواند با رعایت ضوابط مربوط در این ساختار به کار برده شود.

2-1-7 مصالح قابل سوختن مجاز در ساختارهاي نوع ۱ و ۲ در ساختمان‌های با ساختارهاي نوع ۱ یا ۲ ،استفاده از مواد و مصالح قابل سوختن، در صورت تطابق با یکی از بندهاي زیر، با رعایت سایر الزامات مربوط در این مقررات مجاز است:

1- چوب عمل آوري شده با مواد کندسوزکننده براي استفاده به عنوان تیر چوبی یا خرپاي چوبی در ساختار بام ساختمانهاي با ساختار نوع 2 با هر تعداد طبقه مجاز یا ساختار نوع 1 با حداکثر 2 طبقه

۲- عایق‌های حرارتی پلیمري با رعایت الزامات مندرج در آیین‌نامه محافظت ساختمان‌ها در برابر آتش (نشریه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي)

3- درها و پنجره‌ها و قاب آنها

۴-کابینتها و کمدهاي ثابت

۵- سنگ‌دانه‌ها و پرکننده‌های ملات، بتن یا مشابه آن، به‌شرط وجود گزارش گواهینامه فنی معتبر براي محصول تمام شده

۶- مواد، مصالح و پوشش‌های محافظت‌کننده در برابر آتش داراي گزارش گواهینامه فنی معتبر

۷- پوشش‌های بام، با رعایت ضوابط مربوط مندرج در مقررات ملی ساختمان

۸- لوله‌ها و کابل‌ها با رعایت ضوابط مربوط مندرج در این مبحث و سایر مباحث مرتبط مقررات ملی ساختمان

 

 

 

جدول ۲-۱:الزامات درجه‌بندی مقاومت در برابر آتش براي اجزاي ساختمان (ساعت)

الف- قاب سازه‌ای شامل ستون‌ها، اعضاي سازهاي داراي اتصال مستقیم به ستون‌ها (مانند تیرها، پل‌ها و خرپاها)، اعضایی از ساختار سقف یا بام که داراي اتصال مستقیم به ستون‌ها هستند و همچنین اعضاي مهاربندي که براي تأمین پایداري قائم قاب سازه‌ای تحت بارگذاري ثقلی ضروري هستند (صرف‌نظر از اینکه این اعضا در تحمل بار ثقلی مشارکت داشته یا نداشته باشند) می‌باشد.

ب- درجه مقاومت قاب سازه‌ای و دیوارهاي باربر در برابر آتش را درصورتی‌که تنها یک بام را تحمل می‌کند، می‌توان به‌اندازه یک ساعت کاهش داد.

پ- به جز براي دیوارهاي خارجی می‌توان یک شبکه بارنده خودکار تأیید شده را جانشین ساختار با درجه‌بندی یک ساعت مقاومت در برابر آتش نمود، مشروط بر آنکه وجود این شبکه در قسمت‌های دیگر آیین‌نامه الزامی نشده باشد یا براي افزایش مساحت مجاز مورداستفاده قرار نگرفته باشد.

ت- درجه مقاومت در برابر آتش نباید کمتر از زمان لازم در بخش‌های دیگر این مقررات باشد.

ث- درجه مقاومت در برابر آتش نباید کمتر از زمان تعیین شده بر اساس فاصله بین ساختمان‌ها باشد (به جدول ۲-۲ مراجعه شود).

جدول 2-2 : الزامات درجهبندي مقاومت دیوارهاي خارجی در برابر آتش (برحسب ساعت) براساس فاصله مجزاسازي حریق (الف)

الف- دیوارهاي خارجی باربر باید با الزامات مقاومت در برابر آتش نیز مطابقت داشته باشند.

۲-۲ حداکثر ارتفاع، تعداد طبقات و مساحت مجاز

۲-۲-۱ حداکثر ارتفاع، تعداد طبقات و مساحت مجاز ساختمان بر اساس نوع ساختار و تصرف ساختمان نباید از محدودیت‌های ذکر شده در جدول ۲-۳ تجاوز کند. براي تعریف انواع ساختارها به جدول ۲-۱ مراجعه شود.

 

جدول 3-2: مقادیر مجاز ارتفاع ومساحت ساختمان از نظر ایمنی در برابر آتش

1- محدودیت ارتفاع به دو صورت تعداد طبقات و محدودیت ارتفاع از تراز زمین، برحسب متر داده شده است. 2- محدودیت مساحت به صورت محدودیت مساحت کف طبقه (زیر اشغال)، برحسب مترمربع تعیین شده است. براي محدودیت مساحت کل ساختمان به بند 3-4-5-4 مبحث سوم مقررات ملی ساختمان مراجعه شود.

۳- براي تعریف تصرف‌ها و نیز محدودیت‌های ابعادي ساختمان‌های گروه مخاطره‌آمیز، از آخرین ویرایش کد IBC شود.                           * م.ن: محدودیت ندارد  ** غ.م: غیرمجاز

 

۲-۲-۲ مساحت زیرزمین

در محاسبه مساحت مجاز کل، نیازي به احتساب مساحت زیرزمین‌ها نیست، مشروط بر آنکه مجموع مساحت آنها از حد مجاز براي یک ساختمان یک‌طبقه تجاوز نکند.

۲-۲-۳ تصرف‌های صنعتی خاص

ساختمان‌ها و ساختارهایی که به‌منظور استقرار فرایندهاي صنعتی با خطرپذیري کم طراحی شده‌اند و به مساحت زیاد و ارتفاع غیرمعمول براي جای‌دادن سازه جرثقیل، ماشینآلات و تجهیزات خاص (آسیاهاي غلتکی، کارگاههاي ساخت سازههاي فلزي، تولید و توزیع بخار، گاز، نیروي برق و …) نیاز دارند، محدودیتهاي ابعادي داده شده در جدول 2-3 براي آنها اعمال نمیشود.

 

 

۲-۲-۴ ساختمان‌های واقع در یک ملک یا زمین مشترك

در صورت قرارداشتن دو یا چند ساختمان در یک ملک یا زمین مشترك، هر یک از آنها را باید ساختمانی جداگانه در نظر گرفت.

۲-۲-۵ افزایش مجاز ارتفاع و مساحت

براي روش‌های افزایش مجاز ارتفاع، تعداد طبقات و مساحت به فصل چهارم مبحث سوم مقررات ملی ساختمان مراجعه شود.

۲-۲-۶ ساختمان‌های عمیق

۲-۶-۶-1 کلیات

الزامات این قسمت از مقررات باید براي ساختمان‌هایی که داراي حداقل یک کف با عمق بیش از ۹ متر نسبت به پایین‌ترین تراز تخلیه خروج هستند به کار رود.

تبصره‌ها: موارد زیر از این بند مستثنی هستند:

۱- سیستم‌های حمل‌ونقل مانند مترو و سیستم‌های ریلی (براي این سیستم‌ها باید مقررات خاص آنها تهیه گردد).

۲- استادیوم‌های ورزشی و فضاهاي مشابه

 

۲-۶-۶-۲ ساختار

قسمت‌های زیرزمین ساختمان‌های عمیق باید داراي ساختار نوع ۱ باشد.

 

 

فصل سوم: مقاوم‌سازی سازه‌ها در برابر آتش

3-۱ کلیات

رعایت شرایط این بخش براي تمامی اجزاء سازه‌ای سازه‌های فلزي که مطابق فصل دوم این مقررات می‌بایستی به میزان مشخصی دربرابر آتش مقاوم باشند، الزامی است. براي مقاوم‌سازی سازه‌های بتنی به مبحث نهم مقررات ملی مراجعه شود.

۳-۲ روش‌های مقاوم‌سازی

۳-۲-۱ میزان مقاومت: میزان مقاومت هر عضو سازهاي مقاوم‌سازی شده یا میزان ضخامت ماده موردنیاز براي مقاوم‌سازی یک عضو در برابر آتش می‌بایستی بر اساس یکی از استانداردهاي بین‌المللی UL 263, BS 476,  ASTM  E 119یا EN صورت پذیرد. دراین‌خصوص می‌بایستی نحوه آزمون، نمونه مورداستفاده، کوره و سایر موارد کاملاً مطابق استانداردهاي ذکر شده باشد و اداره استاندارد ایران یا یک سازمان استاندارد بین‌المللی بر انجام آزمون نظارت داشته باشد یا آزمایشگاه مزبور را به تأیید برساند. نحوه مقاوم‌سازی بر اساس روش‌های جایگزین این بخش امکان پذیراست.

استفاده از بندها یا بخش‌های آیین‌نامه مرجع به‌عنوان روش‌های پیشنهادي تا تکمیل این مبحث بلامانع است. جزئیات مربوطه پیش از اجرا می‌بایستی به تأیید سازمان آتش‌نشانی برسد.

3-2-2 مقاوم‌سازی با استفاده از مصالح بنایی: مقاوم‌سازی المان‌های سازهاي با استفاده از مصالح بنایی، تا زمان تدوین ضوابط و دستورالعمل مربوطه توسط مراجع ذی‌صلاح، با رعایت کلیه شرایط مندرج در جدول 1,721 استاندارد IBC می‌بایستی صورت پذیرد..

توجه: منظور از مصالح بنایی، بتن با سنگ‌دانه‌های سیلیکاتی می‌باشد. در صورت استفاده از سایر مصالح بنایی مطابق جدول 1,721 استاندارد IBC ، لازم است قبل از اجرا مستندات معتبر مربوطه به سازمان ارائه گردد.

رعایت کلیه موارد مندرج در مجموعه دستورالعمل‌های ارزیابی پوشش‌های معدنی پاشش محافظت‌کننده در برابر آتش براي سازه‌های فولادي به‌منظور اجراي زیرسازي الزامی است.

۳-۲-۳ مقاوم‌سازی با استفاده از بردهاي تخت، مواد اسپری شونده پف کننده یا معدنی: مقاوم‌سازی المان‌های سازهاي با استفاده از این روش‌ها فقط بر اساس آزمون استاندارد مطابق بند ۳-۲-۱ می‌بایستی صورت پذیرد.

۳-۲-۴ سایر استانداردها: علاوه بر استاندارد‌های فوق ماده مورداستفاده براي مقاوم‌سازی سازه در برابر آتش می‌بایستی داراي سایر استانداردهاي مرتبط نیز باشد. انجام آزمایشات مربوطه می‌بایستی بر اساس استانداردهاي ملی ایران، ASTM ،ISO ،EN یا BS صورت پذیرد.

 

۳-۲-۵ گواهینامه‌های ایمنی و بهداشت :(Material Safety Data Sheet) هر ماده که به‌عنوان ماده  مقاوم‌ساز در برابر آتش استفاده می‌گردد، می‌بایستی داراي گواهینامه‌های ایمنی و بهداشت باشد تا سلامت ساکنین و بهره‌برداران را به مخاطره نیندازد.

۳-۲-۶ سیستم‌های آتش‌بند :(Fire Stop) تا تدوین آیین‌نامه مرتبط، محله‌ای نفوذ ساختمان‌ها، شامل رایزرها و داکت‌ها و محله‌ای نفوذ افقی می‌بایستی به میزان مناسب، مطابق آئین‌نامه‌های بین‌المللی در برابر آتش مقاوم شوند به‌نحوی‌که توسعه حریق به‌صورت افقی و عمودي به حداقل ممکن برسد.

۳-۲-۶-۱ مصالح به‌کاررفته جهت پر نمودن داکت‌ها بایستی داراي تأییدیه معتبر تست آتش باشند.

۳-۲-۶-۲ مصالحی که جهت بستن داکت‌ها به کار می‌روند، در مواجهه با حریق بایستی پایداري و یکپارچگی خود را حفظ نمایند.

۳-۲-۶-۳ پر کردن یا بستن روزنه‌های نفوذي و محافظت از آنها به‌گونه‌ای انجام شود که”میزان مقاومت در برابر حریق” تعیین شده براي بام، سقف، کف و یا دیوار کاهش نیابد.

۳-۲-۶-۴ مواد مصرفی (آتش‌بند) در داکت تأسیساتی نباید باعث آسیب رساندن به تأسیسات عبوري شوند و یا در اثر گذشت زمان آسیب ببینند.

 

۳-۳ ملاحظات اجرایی

3-3-1 کلیات: تمامی ساختمانهایی که مشمول مقاومسازي در برابر آتش میباشند میبایستی ملاحظات اجرایی این بخش را رعایت نمایند و کلیه امور مقاومسازي شامل طراحی، تأمین کالا و اجرا میبایستی تحت نظر سازمان آتشنشانی صورت پذیرد. به این منظور فرمهاي مربوطه در این بخش میبایستی مطابق دستورالعمل، به سازمان آتشنشانی ارائه شود.

۳-۳-۲ روش‌های اجرایی: کلیه عملیات اجرایی می‌بایستی مطابق دستورالعمل‌های مربوطه کارخانه سازنده صورت پذیرد. به این منظور مجري مقاوم‌سازی می‌بایستی نسبت به ارائه تاییدیه سازمان آتش نشانی اقدام کنند.

جزئیات خاص هر پروژه در صورت نیاز می‌بایستی توسط مجري مقاوم‌سازی تهیه و پیش از اجرا به تأیید سازمان آتش‌نشانی برسد. به‌منظور کنترل سازمان آتش‌نشانی، نقشه‌های کارگاهی که بیانگر ضخامت المان‌ها، به تفکیک براي هر طبقه می‌باشد می‌بایستی توسط مجري مقاوم‌سازی به نحوي تهیه شود که در هر پلان ضخامت‌های مربوطه کاملاً مشخص بوده و امکان کنترل میدانی توسط کارشناس سازمان آتش‌نشانی به‌راحتی صورت پذیرد. آنچه در ادامه این بخش می‌آید الزامات کلی است که می‌بایستی در مراحل اجراي مقاوم‌سازی مدنظر قرار بگیرد.

 

۳-۳-۳ تمهیدات مربوطه به حمل و نگهداري

۳-۳-۳-۱ تمامی موارد مورد مصرف جهت مقاوم‌سازی در برابر حریق می‌بایستی در حالت کیسه‌های اولیه باز نشده و با اسم کارخانه سازنده، برند و برچسب مناسب معتبر (در صورت انجام طراحی بر اساس باشد) براي دسته‌بندی خطر آتش و مقاومت در مقابل آتش ارائه UL این برچسب بایستی UL استاندارد گردند.

3-3-3-2 مواد میبایستی تا زمان آمادهسازي براي استفاده خشک نگه داشته شوند. بسته بندي مواد میبایستی از سطح زمین فاصله داشته، زیر پوشش بوده و از دیوارهاي مرطوب و سایر سطوح مرطوب فاصله داشته باشند. تمامی کیسههایی که پیش از مصرف خیس شوند، قابل استفاده نمیباشند. مواد انبار شده پیش از زمان انقضاء میبایستی استفاده شوند.

۳-۳-۳-۳ محل نگهداري مواد می‌بایستی به نحوي باشد که امکان حرکت مابین پالت‌ها وجود داشته باشد.

۳-۳-۳-۴ تجهیزات اطفای حریق به میزان مناسب در محل دپو مصالح وجود داشته باشد.

 

۳-۳-۴ تمهیدات پیش از اجراي پاشش

۳-۳-۴-۱ قبل از اجراي مقاوم‌سازی می‌بایستی عملیات اجراي سقف صورت پذیرفته باشد.

۳-۳-۴-۲ سطح فولاد براي اجرا می‌بایستی از ^oC ۴٫۴  بیشتر و از ^oC 50  کمتر باشد .سطوح خیلی گرم می‌بایستی سرد شده تا دمای آن به زیر ^oC 50 برسد.

۳-۳-۴-۳ سطح فولاد می‌بایستی عاري از روغن، گریس، پوسته و یا هر مادهاي که چسبندگی را کم می‌نماید، باشد.

۳-۳-۴-۴ پرایمر آسیب‌دیده پیش از اجراي مقاوم‌سازی می‌بایستی اصلاح شود.

۳-۳-۴-۵ ناحیه مابین عرشه فلزي و تیر می‌بایستی با پشم سنگ به نحوي پر شود که سطح پشم سنگ با لبه تیر برابر بوده و به‌صورت اصطکاکی در محل قرار گیرد.

۳-۳-۴-۶ بتن‌های مازاد ناشی از عملیات بتن‌ریزی می‌بایستی جمع‌آوری شود.

۳-۳-۴-۷ سطوح اسکلت می‌بایستی با دستگاه واترجت به نحوي شستشو گردد که سطوح عاري از گرد و خاك باشد.

۳-۳-۴-۸ می‌توان سطوحی که نیاز به پاشش ندارند را با پوشش موقتی پوشاند.

۳-۳-۴-۹ سطح زمین می‌بایستی عاري از نخاله باشد تا حرکت خرک‌های متحرك بدون مشکل صورت پذیرد.

۳-۳-۴-۱۰ خرک‌های متحرك می‌بایستی مجهز به چرخه‌ای قفلش و باشد تا از سقوط آن در کناره‌های پرتگاه‌ها و یا حرکت آن بر روي رمپ‌ها جلوگیري شود.

۳-۳-۴-۱۱ خرک‌های متحرك می‌بایستی به حفاظ با ارتفاع ۹۰ سانتیمتر مجهز باشند.

 

۳-۳-۵ تمهیدات اجراي پاشش

۳-۳-۵-۱ پیش از اجراي پاشش، ماده Bonding Agent  یا Key Coat  سطوح شسته شده می‌بایست خشک شده باشد.

۳-۳-۵-۲ پیش از اجراي پو شش، Bonding Agent می‌بایستی بافاصله زمانی مناسب که بستگی به شرایط محیط دارد اجرا گردد.

۳-۳-۵-۳ پوشش‌های با ضخامت بیش از mm 16تا ^mm20 می‌بایستی در بیش از یک‌دست اجرا شود .

۳-۳-۵-۴ بعد از اجرا می‌بایستی محل تمیز شده و کیسه‌های خالی و مواد مازاد از محل خارج گردد.

۳-۳-۵-۵ کنترل ضخامت تر ماده می‌بایستی با استفاده از اندازه‌گیر استاندارد توسط اپراتور پاشش به‌صورت مداوم صورت پذیرد.

۳-۳-۵-۶ دانسیته تر مواد می‌بایستی روزانه در محل اندازه‌گیری شود.

 

3-3-6 تمهیدات پس از اجرا

۳-۳-۶-۱ تهویه می‌بایستی به‌گونه‌ای باشد تا مواد پس از اجرا به‌صورت مناسب خشک گردد. در محیط‌های بسته فاقد تهویه طبیعی ناکافی می‌بایستی سیستم تهویه مناسب که توانایی تعویض هواي محیط به میزان ۴ بار در ساعت را دارد تا خشک‌شدن کافی مواد به کار گرفته شود.

۳-۳-۶-۲ عملیات اجرا شده می‌بایستی در مقابل آنچه باعث آسیب‌دیدگی می‌گردد از جمله ریزش آب، باران و …. تا خشک‌شدن کامل محافظت گردند.

۳-۳-۶-۳ ضخامت ماده خشک شده می‌بایستی به شرح زیر اندازه‌گیری شود:

اندازه‌گیری ماده ضدحریق می‌بایستی به‌صورت اتفاقی (Random) حداقل یک دهانه در هر طبقه یا هر ۹۳۰ مترمربع سطح زیر بنا صورت پذیرد. هر نمونه‌گیری شامل یک ستون، یک تیر اصلی و یک تیر فرعی می‌باشد.

مطابق استاندارد  ASTM، ضخامت اندازه‌گیری شده در هر نمونه‌گیری نمی‌بایستی بیش از ۶ میلیمتر یا 25%  ضخامت طراحی کمتر باشد. متوسط ضخامت بر روي مقطع المان نبایستی از ضخامت طراحی کمتر باشد.

مطابق استاندارد BS، ضخامت اندازه‌گیری شده نباید از ۸۵ % ضخامت طراحی کمتر باشد و محدوده این کمبود ضخامت که نبایستی تا فاصله ۳ متري تکرار شود، بیش از ۱ مترمربع باشد، یا ضخامت اندازه‌گیری شده نباید از ۷۵ % ضخامت طراحی کمتر باشد و محدوده این ضخامت نباید بیش از ۰٫۲ مترمربع باشد و همچنین این کمبود نبایستی تا فاصله ۱ متري تکرار شود.

 

۳-۳-۶-۴ عملیات اجرا شده می‌بایستی مطابق شرایط بهره‌برداری محافظت گردند.

۳-۳-۶-۵ در صورت نیاز به اتصال هرگونه قطعه به اسکلت فلزي، عملیات می‌بایستی با هماهنگی مجري ضدحریق صورت پذیرد.

۳-۳-۶-۶ حتی‌الامکان از ماله‌کشی مواد پاششی مقاوم حریق با پایه معدنی خودداري شود. در غیر این صورت، اجراي ماله‌کشی می‌بایستی به نحوي بر روي ماده‌تر صورت پذیرد که باعث لغزش ماده از روي بستر فلزي نگردد و همچنین ضخامت ماده مقاوم حریق پس از ماله‌کشی نبایستی از ضخامت محاسبه شده کمتر شود.

۳-۳-۶-۷ استفاده از ماده مقاوم در برابر حریق پایه سیمانی بر روي المان‌های سازه در شرایط داخلی نمایان مانند زیرزمین‌ها الزامی و استفاده از ماده مقاوم در برابر حریق پایه گچی بر روي المان‌های سازه در شرایط داخلی پوشیده امکان‌پذیر است.

۳-۴ مستندات موردنیاز جهت مقاوم‌سازی در برابر آتش موارد زیر می‌بایستی جهت بررسی پروژه‌ها به‌منظور دریافت تأییدیه سازمان آتش‌نشانی ارائه گردد.

۳-۴-۱  نامه از سوي کارفرما (مالک) و اعلام مشخصات پروژه مانند کاربري، تعداد طبقات، ارتفاع ساختمان، نوع ساختار کف، جزئیات کفسازي و ….

۳-۴-۲  آخرین نقشه‌های معماري و سازهاي ممهور به مهر اشخاص حقیقی و حقوقی صاحب صلاحیت در ابعاد .A3

۳-۴-۳ گزارش میزان مقاومت موردنیاز تمامی المان‌ها بر اساس مبحث سوم مقررات ملی ساختمان.

۳-۴-۴ نامه نمایندگی از شرکت سازنده مواد در زمینه طراحی، تأمین مصالح و اجرا براي شرکت مجري.

۳-۴-۵ مستندات روش طراحی بر اساس استانداردهاي معتبر جهانی از قبیل:

• ASTM E 119
• UL 263
• BS 476 Part 20-21
• EN
• و داراي جدول طراحی و گواهینامه فنی از سوي مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي باشد.

۳-۴-۶ نقشه‌های کارگاهی .(shop drawing)

۳-۴-۷ مدرك سرویس پیگیري UL  در صورت استفاده از استاندارد ASTM و UL.

۳-۴-۸ مشخصات فنی مواد به‌صورت جداگانه که حاوي مشخصات فیزیکی و شیمیایی مواد باشد.

3-4-9 مشخصات ایمنی مواد (Material Safety Data Sheet)  بر مبناي آزمایشات انجام شده در حوزه ایمنی  و بهداشت که ضامن سلامت بهره‌بردار پروژه باشد.

۳-۴-۱۰ کپی برابر اصل گواهی مبدأ قابل‌پیگیری محموله‌های مواد مقاوم در برابر حریق حمل شده به کارگاه و .Certificate of Comformance

۳-۴-۱۱ مستندات مبنی بر حمل کالا مطابق استانداردهاي زیر (درصورتی‌که کالا داراي سرویس پیگیري استاندارد بین‌المللی باشد ارائه سابقه کفایت می‌کند)

• ASTM E – 761 Compression
• ASTM E – 859 Air Erosion
• ASTM E – 937 Corrosion
• ASTM E – 760 Bond Impact
• ASTM E – 759 Deflection
• ASTM C – 569 Indentation Hardness
• ASTM G – 21 Resistance to Mold Growth
• ASTM E – 84 Surface Burning Characteristics

۳-۴-۱۲ تمامی کیسه‌های وارد شده به کارگاه می‌بایستی داراي برچسب استاندارد معتبر باشند.

3-4-13 Bonding Agent    یا Key coat مناسب بر روي المانهاي رنگ شده میبایستی استفاده گردد. در غیر یا این صورت ارائه مستندات معتبر مربوط به سازگاري ماده با بستر اجباري است.

۳-۴-۱۴  استفاده از ماده مقاوم در برابر حریق پایه سیمانی بر روي المان‌های سازه در شرایط داخلی نمایان مانند طبقات زیر همکف الزامی است.

۳-۴-۱۵ استفاده از ماده مقاوم در برابر حریق پایه گچی بر روي المان‌های سازه در شرایط داخلی پوشیده امکان‌پذیر است.

۳-۴-۱۶ تأییدیه براي تمامی پرسنل پوشش کار از کارخانه تولیدکننده مصالح.

۳-۴-۱۷  دستورالعمل‌های اختلاط و اجرا بر اساس دستورالعمل سازنده به‌نحوی‌که آزمایشات محلیِ دانسیته را جوابگو باشد.

3-4-18 دستگاههاي پاشش مورد استفاده میبایستی الزامات درخواستی شرکت سازنده را در رسیدن به کیفیت نهایی پاشش دارا باشد. استفاده از عملیات دستی فقط در موارد ترمیمی مجاز میباشد.

۳-۴-۱۹  استفاده از مش درصورتی‌که به‌منظور ایجاد سطح جدید  (تبدیل‌کردن مقاطع I شکل به‌صورت جعبه‌ای) یا افزایش چسبندگی به بستر  (Metal Lath)باشد، باید مشخصاتی را که در استانداردهاي معتبر ملی و بین‌المللی ذکر شده، تأمین نماید و اگر به‌منظور نگهدارنده مکانیکی  (Mechanical Retention)به کار رود،  بایستی شرایط ذکر شده در مجموعه دستورالعمل‌های ارزیابی پوشش‌های معدنی پاشش محافظت‌کننده در برابر آتش براي سازه‌های فولادي را رعایت نماید. لازم به ذکر است در مقاطع با بال‌پهن یا ارتفاع جان زیاد، استفاده از مش‌بندی ضروري است.

3-4-20 شرکت مجري موظف به دریافت گارانتی از کارخانه تولیدکننده براي هر پروژه است.

۳-۴-۲۱ سوابق اجرایی و رضایت‌نامه‌ها.

 

3-5 فرم ها و مجوزها

۳-۵-۱ مهندس ناظر می‌بایستی گزارش شروع عملیات مقاوم‌سازی اسکلت در برابر آتش را مطابق فرم شماره ۱ تکمیل نموده و یک ماه پیش از شروع عملیات به همراه دفترچه محاسبات مربوطه مطابق برگه‌های طراحی فرم شماره ۲ و چک‌لیست مربوطه مطابق فرم شماره ۳ به معاونت پیشگیري آتش‌نشانی تحویل نماید تا بررسی‌های لازم براي دریافت تأییدیه مربوطه از معاونت پیشگیري قبل از شروع عملیات صورت پذیرد. در ادامه تا پایان عملیات مقاوم‌سازی، سازمان آتش‌نشانی نسبت به بازدیدهاي ادواري از عملیات اجراي اقدام خواهد نمود. به این منظور مالک مکلف است تمهیدات لازم جهت امکان بازدید از محل اجراي عملیات مقاوم‌سازی را تأمین نماید، در غیر این صورت مسئولیت عدم دریافت تأییدیه عملیات انجام شده بر عهده مالک خواهد بود.

۳-۵-۲ در پایان عملیات مقاوم‌سازی، مهندس ناظر می‌بایستی فرم پایان عملیات مربوطه مطابق فرم شماره ۴ تکمیل نموده و حداکثر یک هفته پس از اتمام عملیات به معاونت پیشگیري ارائه نماید.